منابع خطا در آمارگیری ها

همه افرادی که با بررسی‌های آماری و به ویژه تهیه و اجرای طرح‌های تولید آمار سر و کار دارند به خوبی می‌دانند که در کار آمارگیری‌ها موضوع پراهمیتی تحت عنوان میزان صحت و اعتبار داده‌های آماری وجود دارد که هیچ‌گاه نباید از آن غافل باشیم و بلکه باید توجه داشته باشیم که اگر اهمیت نقش آمار در دنیای کنونی بدان پایه است که نمی‌توان به جهت کاربرد آن در اکثر زمینه‌ها از آن چشم پوشید، ناگزیر باید به فکر صحت آمار و اطلاعاتی که جمع‌آوری می‌کنیم نیز باشیم و کاری نکنیم که صرفاً بر پایه خوش‌بینی بیش از حد، شالوده‌ای سست و نامطمئن را پایه بنایی عظیم قرار دهیم. بدیهی است که میزان صحت داده‌های آماری بستگی به نوع و میزان خطاهائی دارد که در مراحل مختلف کار ممکن است رخ دهد و هرچقدر بتوانیم با استفاده از شیوه‌های مناسب، منابع مختلف خطا را به گونه‌ای بهتر تحت کنترل درآوریم بر میزان صحت و اعتبار داده‌ها افزوده‌ایم. در اینجا فکر دو نکته ضروری به نظر می‌رسد. نکته اول اینکه هدف از کنترل خطا برطرف کردن کل خطا نیست بلکه کاهش خطای کل تا حدی است که نتایج معقول و قابل قبولی حاصل شود. نکته دیگر اینکه مطرح کردن موضوع خطاهای مختلف به هیچ وجه به معنای نفی استفاده از اطلاعات در برنامه‌ریزی‌ها و بررسی‌های اجتماعی-اقتصادی نیست بلکه بدین خاطر است که با توجه دادن دست‌اندرکاران بررسی‌های آماری به لزوم شناسائی منابع خطا و کنترل آنها، از داده‌های آماری و علم آمار که امروزه می‌رود تا فرا راه بشری در حل بسیاری از معضلات و مشکلات قرار گیرد استفاده معقولی به عمل آید.