بررسی نقش کاربری اراضی بر رسوب دهی حوزه های آبخیز(مطالعه موردی: حوزه آبخیز دریاچه نمک)

فرسایش و تولید رسوب تابع عوامل پیچیده ای است. بنابراین مشخص کردن عواملی که نقش اصلی را در تولید این پدیده در یک حوزه آبخیز دارند، می تواند به برنامه ریزی های بهتر برای کاهش خسارات ناشی از فرسایش و تولید رسوب در یک حوضه کمک نماید. در این تحقیق جهت مشخص کردن نقش کاربری های مختلف برمیزان تولید رسوب، 7 ‏زیر حوضه از حوزه آبخیز دریاچه نمک به عنوان منطقه مورد مطالعه انتخاب گردید. پس از تهیه نقشه کاربری اراضی از روی تصاویر ماهواره ‏ای لندست سال 2000 ‏، مساحت کاربری های مختلف تعیین گردید. سپس مساحت های به دست آمده ‏به عنوان متغیرهای مستقل و مقادیر رسوب تولیدی در هر زیرحوضه به عنوان متفیر وابسته درنظرگرفته شد. در نهایت با استفاده از روش تجزیه و تحلیل عاملی و ایجاد رگرسیون چندمتفیره بین متغیرهای مستقل انتخابی و متغیر وابسته با استفاده٠ ‏از نرم افزار SPSS، مناسب ترین رابطه آماری بین ر سوب دهی زیرحوضه ها و کاربری های مختلف به منظور تعیین نقش آنها در تولید رسوب، به دست آمد. نتایج حاصل از مدل انتخابی نشان می دهد که در حوزه آبخیز دریاچه نمک، دو کاربری کشت دیم و اراضی مخلوط باغی و آبی بیشترین نقش را در تولید رسوب ایفا می نمایند به طوریکه این دو کاربری 87/3 ‏% تغییرات رسوبدهی را کنترل می کنند. نتایج همچنین نشان داد که بین میزان ر سوبدهی زیرحوضه ها و مساحت اراضی دیم یک همبستگی مثبت وجود دارد. یعنی با افزایش و یا کاهش مساحت اراضی دیم، میزان تولید رسوب نیز افزایش و یا کاهش می یابد. همچنین الگوی به دست آمده نشان می دهد که بین میزان رسوبدهی زیرحوضه ها با مساحت ارا ضی آبی- باغی همبستگی منفی وجود دارد، به طوریکه با افزایش مساحت این اراضی، مقدار رسوبدهی زیرحوضه ها نیز کاهش می یابد

کلیدواژه ها:

کاربری اراضی ، رسوبدهی ، حوزه آبخیز دریاچه نمک ، تجزیه و تحلیل رگرسیونی