برآورد کمی و کیفی فرسایش در رسوب حوزه آبخیز سد ایلام با استفاده از سامانه اطلاعاتی جغرافیایی (GIS)

فرسایش یکی از مشکلات مهم حوزه های آبخیز در منطقه و کشور بحساب می آید که یم توان به عنوان یکی از مهمترین موانع دستیابی به توسعه کشاورزی پایدار و صنعت رو به رشد، جذب سرمایه و اقتصاد پویا نام برد. این رسوبات که قسمت عمده آن لایه مناسب برای کشاورزی می باشد پس از بارندگی به رودخانه رسیده و با اضافه شدن بار رسوبی ناشی از دیواره های مسیر جریان شرایط مخربی بوجود آورده و تاسیسات مختلف در مسیر را تحت تاثیر خود قرار داده و باعث کاهش عمر مفید مخازن سدها می گردد. حال با توجه به ذکر موارد فوق و اینکه سد ایلام در 20 کیلومتری شهر ایلام واقع شده است و آب شرب شهرستان ایلام از مخزن این سد تامین می گردد و نیز با توجه به اینکه در پایین دست این سد اراضی مرغوب جهت کشاورزی وجود دارد و شهرستان مهران و روستاهای زیادی از زیرشاخه های این حوزه استفاده می کنند لذا جهت حفظ و نگهداری تاسیسات و سازه ها و همچنین استفاده بهینه از این منابع آبی، برآورد میزان فرسایش و تولید بار رسوبی در محل سدرا اجتناب ناپذیر می سازد. دراین تحقیق فرسایش و رسوب حوزه از نظر کیفی و کمی با استفاده از روش اصلاح شده PSIAC درمحیط GIS مورد ارزیابی قرار گرفته شد. در این راستا پس از ورود لایه های اطلاعاتی به محیط GIS و تلفیق این لایه ها حوزه به 354 واحد رسوب زا برآورد گردید. میزان رسوب تولیدی حوزه 297098/11 تن در سال و میزان بار رسوبی حوزه در محل سد ایلام 90614/92 تن در سال معادل 60409/95 متر مکعب در سال محاسبه گردید . از نظر کلاسهای فرسایش و شدت رسوب دهی حوزه به سه کلاس کم ، متوسط و زیاد تفکیک و کل حوزه در کلاس فرسایشی متوسط قرار می گیرد.

کلیدواژه ها:

فرسایش خاک ، رسوب دهی ، حوزه های آبخیز ، GIS ، PSIAC