طرح، نقش و رنگ رایج ترین قالی های واگیره ای یزد

پژوهش حاضر در زمینه بررسی و مطالعه متنوع ترین طرح قالی های واگیره ای به جا مانده در یزد به ویژه در مجموعه های خصوصیاست که از دوران قاجار در این منطقه بافته شده اند که با استفاده از روش تحقیق توصیفی و با استناد به منابع کتابخانه ای و با تکیه برمصاحبه های میدانی و مشاهده قالی های باقیمانده و تهیه تصویر از آنها، به بررسی و معرفی مهم ترین و پررونق ترین قالی های دارایطرح های واگیره ای این دوران می پردازد.از دوران قاجار، طرح های واگیره ای مانند «گل و ماهی (هراتی)»،«سردارجنگی» ،«امیرجنگی» ،«احمد محمدآبادی» ،«تال و خونچه»و بعضاً «شرق لندن » در یزد از رواج و محبوبیت بیشتری در بین بافندگان و خریداران یزدی برخوردار شدند. از آنجا که طرح برخی ازاین قالی ها، مانند سردارجنگی و امیر جنگی همیشه دارای یک طرح، نقش یا رنگ ثابت نبوده اند، به همین سبب انواع قالی هایی که بهاین نام ها در یزد بافته شده اند نیز معرفی می شوند.مقاله حاضر می کوشد ضمن شناخت سیر تحول قالیبافی و ساختار فنی بافت آن در استان و بررسی رایج ترین قالی ها با طرح واگیره ای،به تنوعات، ویژگی های طرح و رنگ، تفاوت ها و نقاط مشترک و تأثیر و تأثر این قالی ها از سبک های مناطق دیگر بپردازد و سپس ارتباطو دسته بندی نقوش و رنگ های به کار گرفته شده در قالی ها را، تا حد امکان مورد شناسایی قرار دهد.این بررسی ها نشان می دهد که ضمن تأیید بومی بودن نام طرح و نوع نقوش و هم نشینی آنها در قالی ها، هنرمندان یزدی در ارایه طرح،نقش و رنگ قالی های دستباف خود، از همه هنرهای سنتی و بومی یزد بهره برده اند و به طور کلی ساختار هر کدام از قالی ها به گونه ایبا نمادهای هنری، تاریخی، فرهنگی و اعتقادات مذهبی مردمان این خطه کویری، ارتباط مستقیم دارد.

کلیدواژه ها:

قالی دستباف ، یزد ، طرح ، نقش ، واگیره