بررسی سقط جنین از دیدگاه فقهی

سابقه و هدف: سقط به ختم حاملگی قبل از هفته بیستم، اطلاق می شود. سالانه حدود 80 هزار سقط در ایران انجاممیپذیرد. بسیاری از مسائل اجتماعی مانند داشتن فرزند زیاد، عدم تقارن در جنسیت، بارداری های ناخواسته و یا نامشروعبودن فرزند، زمینه مساعدی را برای سقط جنین فراهم نموده است. مکاتب مختلف دیدگاه ها و ایده های گوناگونی ارائهکرده اند. اسلام نیز به دلیل کرامتی که برای انسان در نظر گرفته، حتی برای مرحله انعقاد نطفه و قبل از دمیده شدن روح،ارزش خاصی قائل است. این مطالعه به دیدگاه اسلام، مخصوصا از منظر فقه شیعه، به موضوع سقط جنین می پردازد.مواد و روش ها: در این مطالعه، فتاوی عمده فقها و علمای معاصر شیعه، نظر فقهی حضرت امام خمینی و حضرت آیه اللهخامنه ای و همچنین دیدگاه نگارنده در خصوص سقط جنین انسان، مورد بحث و بررسی قرار گرفت. به احادیثی از پیامبراسلام و آیات قرآن استناد شد. دیدگاه مکاتب مختلف اهل سنت، آیین یهودیت، آموزه های زرتشت و الهی دانان مسیحی نیزمد نظر قرار گرفت. ایده و آراء مکاتب غیر الهی مانند فمنیست ها، نگاه علمی متخصصین پزشکی و همچنین دلایل عقلی وعرفی، نیز از جمله مواردی بودند که در این تحقیق به آنها توجه گردید.یافته ها: قاطبه فقهای اسلام، سقط جنین را در هر مرحله از تکون، در صورتی که دلیل موجهی برای آن وجود نداشته باشد،حرام و غیر شرعی می دانند. براساس قاعده نفی عسر و حرج، حرمت سقط در شرایطی منتفی بوده و باید از ضرر بزرگترجلوگیری کرد و اساس آن قاعده تقدم اهم بر مهم است. با مزاحمت جنین در رحم، دلیل متقنی وجود ندارد تا بتوان با استنادبه آن، حق حیات را از مادر سلب نمود. در مزاحمت حیات جنین با ادامه حیات مادر، سقط جنین برای مادر مجاز خواهد بود.با قاعده نفی حرج حکم حرمت برداشته می شود و قاعده نفی حرج، بر همه احکام از جمله تقیه حکومت دارد.نتیجه گیری: حرمت سقط جنین از دیدگاه اکثر فقها، یک مسئله مطلق نبوده و استثناء پذیر است. براساس قاعده نفی عسرو حرج، حکم حرمت سقط جنین برداشته می شود. مزاحمت جنین با حیات مادر نیز می تواند مجوزی برای سقط جنین باشد.توجه به آموزه های دینی و فقه شیعه، تبیین کننده راه درست خواهد بود.

کلیدواژه ها:

انسان ، سقط جنین ، اسلام ، فقه شیعه ، حرمت