مطالعه ارگونومیک پارامترهای تایپوگرافی درقلم های نوشتاری فارسی

مقدمه: گسترش روزافزون محاورات نوشتاری در دنیای مجازی از یک طرف، و فراگیر شدن زبان انگلیسی در این فضا از طرف دیگر، بهره گیری از زبان فارسی را، حتی در بین فارسی زبانان، در این رابطه محدود نموده است. نبود داده های تجربی پیرامون کیفیت خوانایی و روانخوانی در متون چاپی و الکترونیک فارسی، تئوری مقدماتی انجام این تحقیق بود، که با هدف بررسی ارتباط سبک قلم و کارایی قرائت، مورد طراحی و اجراء قرار گرفت.مواد و روشها: 84 نفر دانشجوی فاقد مشکلات بصری در این مطالعه شرکت نمودند. قلم های پرکاربرد فارسی با اندازه و نسبت مساحت پیکسلی یکسان، جهت انجام دو تست خوانایی با استفاده از تکنیک تشخیص سریع کلمه، و روان خوانی با بهره گیری از تکنیک جستجوی کلمه ی هدف، در شرایط یکسان تعامل بصری مورد بررسی و مقایسه قرار گرفتند. یافته ها: بررسی های آماری ارتباط معنی داری میان پارامترهای تایپوگرافیک قلم های فارسی و کارایی قرائت (بمانند زبان انگلیسی) نشان دادند. از بین 6 قلم رایج انتخاب شده، قلم یکان بالاترین میزان خوانائی t(83)=2.694, p=0.012 و قلم رز بهترین روان خوانی t(83)=2.194, p=0.037 را دارا بودند. تیجه گیری: به طورکلی، رویکرد متخصصین خط و نوشتار زبان فارسی پیرامون دسته بندی قلم ها، مؤید یافته های تحقیق فعلی می باشد. به بیان دیگر، قلم های پرکاربرد فارسی مربوط به طراحی متن دارای بهترین نرخ روان خوانی نسبت به قلم های دیگر دسته های نوشتاری بوده، و قلم های رایج جهت نمایش نیز دارای بالاترین میزان تشخیص یا خوانایی می باشند.

کلیدواژه ها:

خوانایی ، روان خوانی ، قلم ، کارایی قرائت