ارزیابی کیفیت منابع آب زیرزمینی آبخوان ورامین از نظر قابلیت شرب: آلودگی با فلزات سنگین

زمینه و هدف: آبیاری زمین های کشاورزی با فاضلاب تصفیه شده در بخش عمدهای از دشت ورامین، تمرکز جمعیتی در مناطق شهری قسمت میانی دشت، و وجود صنایع، خطر بالفعل آلودگی فلزات سنگین آب های زیرزمینی دشت ورامین را افزایش داده است. از این رو در تحقیق حاضر، غلظت فلزات سنگین با هدف ارزیابی خطر آلودگی آب های زیرزمینی دشت ورامین از نظر قابلیت مصرف شرب بررسی شده است.روش بررسی: تعداد 78 نمونه آب زیرزمینی جمع آوری و غلظت یون های فلزی Cu، Pb، Zn، Cr، Cd، Fe، Co، و Mn اندازه گیری شد. آنالیز همبستگی دو متغیره برای توصیف ارتباط بین پارامترهای هیدروشیمی در منطقه ورامین به کار برده شده است. شاخص ارزیابی فلزات سنگین Heavy Metal Evaluation Index or (HEI) و شاخص آلودگی فلزات سنگین Heavy Metal Pollution Index (HPI) آب زیرزمینی به منظور تعیین قابلیت مصرف شرب در دشت ورامین تعیین گردید.یافته ها: غلظت میانگین کادمیم در دوره های خشک و تر به ترتیب برابر 5/7 و 8 µg/L و غلظت میانگین سرب آب های زیرزمینی دشت ورامین برابر 12/5 µg/L که بیشتر از مقدار مجاز شرب هستند. تحلیل همبستگی پیرسون Pearson correlation analysis داده های کیفی نمونه های آب زیرزمینی دشت ورامین، همبستگی قوی در میان برخی از جفت فلزات سنگین همانند Pb و Co با Cd، Cu و Mn را نشان میدهد که نمایانگر منابع مشترک آلودگی، وابستگی متقابل و رفتار یکسان در طول حرکت آن فلزات در محیط آبخوان است. نتایج به دست آمده از بررسی شاخص های ارزیابی فلزات سنگین (HEI) و شاخص آلودگی فلزات سنگین (HPI) موید آن است که آلودگی آبخوان ورامین نسبت به فلزات سنگین در اکثر بخش ها خطرناک نیست، اما در بخش هایی تغییرات شدید در غلظت برخی فلزات قابل مشاهده است. نتیجه گیری: احتماال با توجه به تداوم منشاهای آلودگی در دشت ورامین، میتوان انتظار داشت که در دراز مدت خطر آلودگی آب های زیرزمینی نسبت به فلزات سنگین ادامه یابد. لذا میبایست در خصوص آب برگشتی کشاورزی، دفع اصولی فاضلاب های صنعتی و خانگی، و همچنین کیفیت پساب منتقل شده از تهران به دشت اقدامات احیاء کننده به عمل آید.

کلیدواژه ها:

فلزات سنگین ، آب شرب ، شاخص آلودگی آب ، آبخوان ورامین