بررسی وضعیت نیتروژن در ژنوتیپ های گندم دیم (.Triticum aestivum L) با استفاده از نیتروژن- 15

به منظور بررسی اثر کاربرد زمان و میزان مصرف نیتروژن بر وضعیت تنش نیتروژنی و تولید ژنوتیپ های گندم دیم، پژوهشی در قالب کرت های دو بار خرد شده با استفاده از نیتروژن- 15 در موسسه تحقیقات کشاورزی دیم به اجرا درآمد. زمان مصرف نیتروژن در کرت اصلی (کل در پاییز و 2/3 در پاییز و 1/3 در بهار)، مقادیر نیتروژن در کرت فرعی (0، 30، 60 و 90 کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ ها در کرت فرعی فرعی (آذر 2، رصد، اوحدی و ژنوتیپ های شماره 1 الی 4) در 3 تکرار طی سال زراعی 90-1389 مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد، بین زمان مصرف نیتروژن از لحاظ عملکرد و پارامترهای جذب نیتروژن تفاوت معنی داری مشاهده نشد، اما مصرف نیتروژن توانست به طور متوسط ماده خشک گیاهی ( 2052 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد دانه ( 1053 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک ( 3403 کیلوگرم در هکتار)، برداشت نیتروژن کل (21/8 درصد)، برداشت نیتروژن کود (10/3 درصد)، اتم درصد اضافی نیتروژن- 15 در گیاه (1/75 اتم درصد)، نیتروژن جذب شده از کود نشاندار (21/9 درصد)، شاخص تنش نیتروژن (0/3) و پروتیین دانه (1/3 واحد) را به طور معنی داری افزایش دهد. شاخص تنش نیتروژن (NSI) مناسب ترین شاخص برای تعیین وضعیت نیتروژن گیاه شناسایی شد. همچنین نیتروژن برداشت شده از کود نشاندار (Ndff%) نیز از شاخص های مطلوب در این خصوص بود. برای رفع تنش نیتروژنی و تولید بهینه ژنوتیپ های گندم دیم، کاربرد تیمار N60 مناسب ترین میزان نیتروژن و در بین ژنوتیپ ها رقم آذر 2 مطلوب ترین و Genotype1 و Genotype2 نامناسب ترین بود. در مجموع استنباط می شود، با استفاده از شاخص NSI و نیتروژن برداشت شده از کود نشاندار می توان وضعیت نیتروژن در ژنوتیپ های گندم دیم و زمان و میزان مصرف کودهای نیتروژنی را تعیین نمود.

کلیدواژه ها:

شاخص تنش نیتروژن (NSI) ، عملکرد دانه ، نیتروژن جذب شده از کود نشاندار (Ndff%)