مطالعه کانی شناسی رسی خاک های واقع بر سطوح مختلف ژیومرفیک در منطقهجبالبارز جیرفت

ارتباط نزدیک و متقابلی بین موقعیت ژیومرفیک و نحوهی تشکیل و تکامل خاک وجود دارد که مطالعات کانی شناسی به عنوان یکی از مهم ترین ویژگی های خاک نسبت به توپوگرافی تغییر می کند. این پژوهش با هدف بررسی کانی شناسی رسی خاک های منطقه جبالبارز جیرفت در سطوح مختلف - ژیومرفیک صورت پذیرفت. اشکال اراضی تپه، پدیرنت سنگی، پدیرنت پوشیده و دشت آبرفتی دامنه ای در منطقه شناسایی گردیدند و شکل اراضی تپه بر اساس میزان پایداری، به سطوح ژیومرفیک مختلف تقسیم گردید. کانی های رسی ایلیت، اسمکتیت، کلریت و کایولینیت با استفاده از پراش سنج پرتوی (XRD)X شناسایی شدند. کانی اسمکتیت کانی غالب در خاک های سطوح ژیومرفیک پایدار تپه و پدیرنت پوشیده بود که به دلیل داشتن سطح پایدار و رطوبت بیشتر در زمان گذشته و حال، این کانی از تغییر شکل کانی ایلیت و کلریت تشکیل شده است. هرچنین کانی کلریت در سطح پایدار پدیرنت پوشیده مشاهده نشد که با توجه به افزایش مقدار نسبی کانی اسمکتیت در این سطح، نشان از تغییر شکل کانی کلریت به کانی اسمکتیت است. وجودکانی های کلریت، ایلیت مربوط به مواد مادری منطقه می باشد که البته بررسی ماده مادری منطقه مورد مطالعه این نکته را ثابت کرد. از طرفی منشا کانی کایولینیت در اقلیم خشک این منطقه خاکساز نبوده و با توجه به مشاهده آن در مواد مادری، دارای منشا توارثی می باشد. نتایج تحقیق، نمایان گر نقش مهم ژیومرفولوژی در کانی شناسی رسی خاک های منطقهی مطالعاتی می باشد.

کلیدواژه ها:

اسمکتیت ، پراش سنج پرتوی X ، ژیومرفولوژی ، منشا توارثی