بررسی تطبیقی مضامین عاشقانه داستان ورقه و گلشاه عیوقی با اصل روایت عربی

منظومهٔ عاشقانهٔ ورقه و گلشاه از نخستین منظومههای داستانی فارسی در قرن چهارم و اوایل قرن پنجم است که موضوع آن داستان، دلدادگی عاشق و معشوق، با زبانی ساده است. مضامین گیرا و جذاب عاشقانه این داستان، حاکی از قوت جنبهٔ عاطفی آن است. هرچند عیوقی اصل این داستان را از اخبار و کتب عربی گرفته و د: 3 به نظم درآورده است، اما با افزودن جنبههای حماسی و مضامین و تصاویر جدید، آن را از اصل متمایز کرده སྡེ་ སྡེ་ است. موضوع این مقاله استخراج و بررسی تطبیقی مضامین عاشقانهٔ این داستان و اصلی روایت عربی (عروه 3. : و عفرا)، بر مبنای مهم ترین ویژگی های عشق عذری (عفیفا) است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که حضور t اندیشه و تفکر خردگرا - که ریشه در فرهنگ و تمدن دیرینهٔ ایران دارد - در انتخاب شخصیتها و جایگاه آنان - و همچنین شیوهٔ پردازش ماجراها بر تمایز متن فارسی نسبت به عربی تأثیر آشکار گذاشته است. به عنوان نمونه، در روایت فارسی، عشق دو عاشق از مکتب آغاز می شود که نشانگر فرهنگ و تمدن است، در حالی که در اصل روایت عربی، این عنصر وجود ندارد؛ به بیان دیگر، «آشنایی در مکتب» را راوی ایرانی افزوده است. بر همین اساسی، سایر مضامین این دو روایت، بررسی شده و ضمن ترسیم جدول تطبیقی مضامین عاشقانه، به مقایسه و تحلیل نقش مایه های هر دو روایت، در حوزهٔ شخصیت، زمان، مکان و پیرنگ پرداخته شدهاست.

کلیدواژه ها:

مضامین عاشقانه ، ورقه و گلشاه ، عروه و عفرا ، عشق عذری ، ادبیات تطبیقی