درک شنیداری تکیه واژگانی در زبان فارسی

این مقاله به مطالعهٔ درک شنیداری محل تکیهٔ واژگانی در زبان فارسی می پردازد. در یک آزمایشی ادراکی، جفت واژهٔ کمینهٔ تکیه ای بی معنی «In01 Ind-Indin01» محرک هدف انتخاب شد و مقادیر دیرش هجا، سطح شدت انرژی کلی، سطح شدت انرژی فرکانسیهای میانی و بالا و فرکانیس پایهٔ واکههای تکیه بر و بدون تکیه، در دو بافت دارای تکیهٔ زیر و بمی و فاقد تکیهٔ زیر و بمی، طی گامهای مختلف بازسازی شد. سپس محرکهای بازسازی شده در یک آزمون شناسایی، به آزمودنیها ارائه شد که ۲۰ گویشور بومی فارسی معیار بودند و از آنها خواسته شد هجای تکیه بر را در محرکهای هدف مشخص کنند. نتایج، یافته های آزمایش تولیدی صادقی (۲۰۱۱) را تأیید کردند. بر این اساسی، در بافت دارای تکیهٔ زیر و بمی، درک محل تکیه تا حد زیادی، تابعی از تغییرات فرکانیس پایه است؛ اندازهٔ تغییرات زیر و بمی یا اختلاف سطح فرکانسی پایهٔ بین دو هجا، باعث تمایز شنیداری محل تکیهٔ واژگانی می شود. در این بافت اثر همبسته های دیگر بر درک تکیه، افزایشی است؛ به این صورت که این همبسته ها اطمینان پاسخ های شنیداری را تا حدودی افزایش میدهند. در بافت فاقد تکیهٔ زیر و بمی، اثر دیرش هجا بر درک تکیهٔ واژگانی قویتر از همپسته های شدت انرژی مانند: سطح شدت انرژی کلی؛ سطح شدت انرژی و فرکانیسیهای میانی و بالا، است. این نتایج نشان می دهد در صورت حذف تغییرات زیر و بمی، شنوندهٔ فارسی برای تعیین محل تکیهٔواژگانی به نشانههای دیرشی، وابسته است.

کلیدواژه ها:

تکیهٔ واژگانی ، تکیهٔ زیر و بمی ، همبستهٔ ادراکی ، توازن طیفی ، شدت انرژی کل