تجزیه و تحلیل داستان حضرت یوسف(ع) در قرآن کریم براساس نظریه پراپ و گریماس

اگرچه مطالعهٔ منظم طرح داستان توسط صورت گرایان و به خصوص با بررسی پراپ وارد دنیای ادبیات گردید، پس از پراپ روایت شناسان ساختار گرا از جمله گریماس در تلاش بودند تا ضمن رفع ایرادات مطالعهٔ پراپ، به الگویی جامع برای مطالعهٔ روایت ها دست یابند. پژوهش حاضر ضمن بررسی داستان حضرت یوسف (ع) بر مبنای دیدگاه پراپ و گریماس در متن قرآن تلاش دارد به این سؤالات پاسخ دهد که: آیا یافته های پراپ با داستانهای قرآن مطابقت دارد؟ آیا میتوان زنجیرههای سهگانهٔ گریماس را در داستانهای قرآن هم یافت؟ آیا پس از تحلیل داستان حضرت یوسف (ع) به عنوان نمونه ای از قصص قرآن میتوان گفت میزان کارایی کدام دیدگاه در تحلیل قصص قرآن بیشتر است؟ دادهها از ترجمهٔ محمدرضا صفوی از قرآن جمع آوری و سپس به روش توصیفی - تحلیلی مورد بررسی گرفته است. نتایج حاکی از این است که: ۱. دیدگاه پراپ اگرچه قابلیت زیادی در تحلیل داستان ها دارد، ولی تحلیل داستانهای قرآن بر مبنای آن مستلزم ایجاد تغییراتی اساسی در آن است؛ ۲. زنجیرههای گریماس با توجه به این که وابسته به نوعی خاص از متون روایی نیستند، در داستانهای قرآن کریم هم یافت می شوند؛ ۳. با توجه به تحلیل داستان حضرت یوسف (ع) به عنوان نمونه ای از قصص قرآن میتوان گفت میزان کارایی دیدگاه گریماس نسبت به دیدگاه پراپ در تحلیل قصص قرآن بیشتراست.

کلیدواژه ها:

: قرآن کریم ، یوسف (ع) ، روایت ، پراپ ، گریماس