پروژه صبر نقش مؤلفه های اجتماعی در تحقق نوسازی شهری

امروزه رویکرد اجتماعی به بافت های فرسوده، نقطه عطفی در تاریخچه نوسازی و بهسازی این بافت ها در کشور به حساب می آید. ویژگی های اجتماعی خاص بافت های فرسوده، ضرورت توجه به ابعاد اجتماعی را دوچندان م یکند.برنام هریزی مشارکتی تحت عنوان «برنام هریزی با مردم » به جای «برنام هریزی برای مردم » و همچنین «صحبت کردن با مردم » به جای «صحبت کردن در مورد مردم »، رهیافت و نگاهی برای مداخله و ورود به باف تهای فرسوده است.با وجود ظرفیت ها و زمینه های درونی این نوع برنامه ریزی، مردم به عنوان عنصر مشارکتجو، به دلایل بسیاری کهبیشتر مربوط به دوران گذشته و قوانین مصوب است، اعتماد لازم را به این گونه برنام هریزی ها ندارند. لذا ورود بهمباحث اجتماعی نیاز به مکث، صبر و حوصله زیاد و کار درونی و رو در رو در تعامل با اجتماعات محلی دارد. شاید بتوانفعالیت های اجتماعی به ویژه در زمینه مداخله در باف تهای فرسوده را به «پروژه صبر » تعبیر نمود. این رویکرد، با در نظر گرفتن سرمایه اجتماعی، یکی از اولویت های کلیدی در مدیریت شهری است. ابعاد سرمایهاجتماعی را اعتماد، مشارکت و انسجام اجتماعی تشکیل م یدهد که هرکدام از این ابعاد در ارتقای حیات و نوسازی بافت فرسوده نقش مهمی دارد. پایین آمدن شرایط و سطح کیفیت زندگی از لحاظ ابعاد کالبدی، اقتصادی و اجتماعی سبب مهاجرت برخی از ساکنان این گونه بافت ها شده و از سوی دیگر اضمحلال شرایط اقتصادی و عدم رقابت پذیریاین محلات با محلات برتر شهری، نوعی جدایی گزینی اکولوژیکی و اجتماعی و برتری برخی فضاهای شهری برای اسکان و سرمایه گذار یهای شهری را سبب شده است. این نوشتار سعی دارد تا ضمن بررسی تاریخچه تهیه طرح های توسعه شهری- به صورت اعم و طرح های نوسازی به صورت خاص- رویکرد و نگرش های جدید نوسازی و بهسازی بافت های فرسوده، مؤلفه ها و ابعاد تأثیرگذار اجتماعی دخیل در نوسازی را تحلیل و راهکارهای عملیاتی را در قالب تجارب میدانی پیشنهاد کند.

کلیدواژه ها:

بافت فرسوده ، سرمایه اجتماعی ، توانمندسازی ، انسجام اجتماعی ، مشارکت ، طر حهای توسعه شهری ، توسعه اجتما ع محور