جوهر و تطور آن در حکمت سینوی

از مسائل و مباحث مهم فلسفی که قدمتی بیش از دو هزار سال دارد و از آغاز پیدایش حکمت در یونان باستان مطرح بودهاست، مسأله جوهر است. برخی اصل بحث در مقوله جوهر را فکری ارسطویی دانستهاند و ریشه این انتساب را در رویکرد ارسطوبه وجود و نسبت آن با جوهر و ماهیت اشیا میدانند. زیرا بر مبنای تفکر ارسطویی، شناخت وجود چیزی جز شناخت ماهیت وجوهر اشیا نیست، لذا در نظر معلم اول، واژه موجود و جوهر مترادف است. اما سرنوشت جوهر در حکمت سینوی به برکت تمایزوجود و ماهیت دگرگون شده و یکباره راه خود را از وجود جدا کرده است. ابن سینا برخلاف ارسطو، مقسم جوهر و عرض راماهیت اشیا دانسته و مقولات ارسطویی را بر ماهیت اشیای موجود تطبیق داده است. نوشتار حاضر با توجه به جایگاه و اهمیتبحث جوهر در تفکر ابن سینا و سیر تحول تاریخی آن در فلسفه، با رویکردی مسأله محور، به بررسی ابعاد و زوایای مختلف اینمقوله در حکمت سینوی میپردازد. بدین ترتیب، با توجه به عدم اتفاق بر تعریف واحد و با عنایت به سیر تنوع معنایی جوهر درحکمت سینوی بدیهی است ک ا و ش ا ز چ ی س ت ی و تط و ر معرفتی جوهر، بیان مقسم جوهر و اعراض، چگونگی حصر تقسیمات جوهر،و موضع خاص ابن سینا در باب جوهریت واجب تعالی، مهمترین مسائلی است که در این نوشتار مورد پژوهش قرار میگیرد.

کلیدواژه ها:

جوهر ، عرض ، موجود ، ماهیت ، حکمت سینوی