ساخت مدل های پیش بینی جریان رودخانه و بهره برداری از مخزن سد زاینده رو با استفاده از سیستم استنباط فازی

موقعیت حوضه زاینده رود در فلات مرکزی ایران که جزء مناطق کم باران ایران محسوب می گردد ، به همراه رشد روزافزون جمعیت و توسعه بخشهای کشاورزی و صنعتی در منطقه ، موجب افزایش قابل توجه تقاضای آبی در حوضه مذکور شده است . وضعیت جغرافیایی این حوضه از یک سو و محدودیت منابع آبی موجود از سوی دیگر ، لزوم بهره برداری بهینه از این منابع را دو چندان می کند. در این مقاله مدلی مبتنی بر سیستم استنباط فازی برای بهره برداری از مخزن سد زاینده رود توسعه داده شده است . مدل پایگاه قواعد فازی بر مبنای قاعده کلی اگر - آنگاه است که در آن «اگر » ، بردار متغیرهای مستقل فازی یا مقدمات شرط و «آنگاه» ، نتیجه شرط می باشد. این مدل شامل دو قسمت است که در قسمت اول ، حجم جریان فصلی رودخانه به وسیله یک سیستم استنباط فازی پیش بینی می شود. شاخص نوسانات جنوبی ، بارش ، برف و حجم ، ورودی های مدل و حجم آورد فصلی رودخانه ، خروجی این قسمت می باشند. در قسمت دوم ، مدل بهره برداری از مخزن ساخته شده است. ابتدا با استفاده از یک مدل بهینه یابی غیرخطی حجم بهینه جریانهای خروجی به دست آمده و سپس به منظور استخراج قواعد بهره برداری ، از سیستم استنباط فازی استفاده شده است. حجم جریان های پیش بینی شده ، حجم ذخیره مخزن در ابتدای هر ماه و تقاضای ماهانه ، به عنوان مقدمات شرط ، و میزان خروج از مخزن در هر ماه به عنوان نتیجه شرط در نظر گرفته می شود. داده های تاریخی به منظور آموزش و سپس ارزیابی قواعد به دو قسمت تقسیم گردید ، به این ترتیب که از داده های سالهای 1369 تا 1377 برای ساخت مدل و سالهای 1378 تا 1383 برای ارزیابی ملد استفاده شده است. در مرحله بعد نتایج حاصل از مدل استنباط فازی با نتایج روشهای سنتی از قبیل سیاست بهره برداری استاندارد و رگرسیون خطی مقایسه شد. بدین منظور از شاخصهای متفاوتی برای ارزیابی قواعد استفاده شد . نتایج این مقایسه نشان می دهد ، سیستم استنباط فازی روش مناسبی برای ساخت قواعد بهره برداری از مخزن می باشد.

کلیدواژه ها:

سیستم استبناط فازی ، بهره برداری از مخزن ، پیش بینی جریان ، شاخص نوسانات جنوبی ، سیاست بهره برداری استاندارد ، رگرسیون خطی