محیط زیست از منظر فقه و حقوق

امروزه کشورهای جهان سوم دریافته اند رشد سریع و تقلیدی که به تکرار مراحل مدرنیزاسیون کشورهای غربی می پردازد، سبب اختلاف طبقاتی شدید اجتماعی و تخریب دوچندان محیط زیست در دو سر طیف جامعه می شود. ثروتمندان، منابع را با مصرفی تفاخرآمیز غارت، و فقیران از منابع نادری که در دسترس دارند، به حد افراط استفاده می کنند. نتیجه این روند این است که منابع پایان پذیر، تهی، و منابع تجدید شدنی نیز به جهت عدم مدیریت درست، به منابع فناپذیر تبدیل می شود و حاصلی جز محیطی آلوده برای نسل های بعد بر جای نمی ماند. در کشورهای شمال نیز به رغم این که طی مراحل رشد خود کوشیده اند منابع خود را از کشورهای جهان سوم تهیه، و بخشی از آلودگی زیست محیطی خود را به این کشورها انتقال دهند، آثار مرگبار فراگیر تخریب محیط، زنگ خطر را برای آنان نیز به صدا درآورده است؛ به همین جهت مسایل محیط زیست، مورد توجه صاحبان اندیشه در علوم گوناگون قرار گرفته است. در دانش اقتصاد، در زمینه های اقتصاد منابع، اقتصاد محیط زیست، و اقتصاد توسعه، این موضوع یکی از مباحث محوری است.ادیان و مکاتب الاهی در کنار توجه به مسایل معنوی و روحی، انسان را به احترام به موجودات پیرامون خود و نیز پاکیزگی محیط اطرافش ترغیب کرده، و اصول و ضوابطی را به منظور حفاظت از محیط زیست مقرر داشته اند.در این مقاله با بررسی تاریخی ادبیات اقتصادی محیط زیست، دیدگاه های مطرح در این باره را مطالعه، و راه هایی را که به منظور جلوگیری از آلودگی محیط ارایه شده بررسی می کنیم. در بخش دیگر مقاله، اهمیت محیط زیست را در اسلام در ده محور بر شمرده و با استفاده از آیات و روایات و با توجه به مطالب مطرح شده در بخش اول و به منظور ارایه راهکارهایی در جهت مدیریت درست منابع و حفاظت محیط زیست، اصولی را معرفی خواهیم کرد.

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، فقه و حقوق ، حفاظت ، راهکار