ظرفیت حفظ امید در شرایط ناامید کننده و بخشش نابخشودنی ها:پیامدهای زندگی معنادار

امیدوار بودن و توانایی حفظ آن در شرایط سخت و ناامید کننده یکی از مهمترین زیرساخت های بهداشت و سلامت روان است. همچنین نقش و اهمیت بخشش و گذشت در سلامت روانی و نیز در حفظ و ترمیم روابط بین فردی مورد توجه و تاکید پژوهشگران بسیاری قرار گرفته است. در این مقاله در ابتدا ضمن تعریف امید و بخشش، پیش شرط های روانشناختی بخشش مورد بحث قرارمی گیرد. در بخش دوم مقاله ضمن طرح مساله رابطه امید، بخشش و زندگی معنادار، با مرور نتایج مطالعات نظری و تجربی در این حوزه نشان داده می شود که از یک سو شرط لازم بخشش واقعی، وجود امید در انسان است، و از سوی دیگر امید در مفهوم واقعی کلمه - بدون داشتن معنایی در زندگی نمی تواند وجود داشته باشد، زیرا زندگی بدون معنا با تمرکز مزمن بر گذشته پتانسیل بازسازی روانی و ترمیم تجربه های دردناک را عملاً از میان می برد. بخش سوم این مقاله به بررسی نقش و رابطه دین با زندگی معنادار پرداخته و با مرور نتایج مطالعات و تحقیقات روانشناختی در این خصوص نشان می دهد که دین مهمترین نقش را در ایجاد زندگی معنادار ایفا می کند. به همین دلیل است که در حال حاضر بسیاری از روانشناسان، با به چالش کشیدن دیدگاههای کلاسیک در روان درمانی و مشاوره مبنی بر لزوم اجتناب از ورود روانشناسان در حیطه اعتقادات، دین و معنویت، بر لزوم استفاده از این عوامل در مشاوره ها و درمان های انفرادی و خانوادگی تاکید و اصرار دارند و حتی روشها و تکنیک های خاصی نیز برای آن ابداع و معرفی کرده اند. بخش نهایی مقاله به بررسی شرایط موجود خدمات روانشناختی در ایران پرداخته و با توجه به بافت دینی فرهنگ و مردم ایران، بر اهمیت استفاده از دین و معنویت در خدمات روانشناختی تاکید نموده و سپس به این موضوع می پردازد که به کارگیری دین و معنویت در درمان توسط روانشناسان و مشاوران، لاجرم موضوع همکاری بین روانشناسان و روحانیون یا رهبران مذهبی را مطرح نموده و آن را امری لازم و اجتناب ناپذیر می نماید. چیزی که به دلایل مختلف، از جمله نگاه مشکوک و نه چندان خوش بینانه هر یک از دو گروه به یکدیگر تاکنون اتفاق نیفتاده است ولی به هر حال بایستی بی شک بر لزوم و اهمیت آن - حداقل از دیدگاه روانشناسان - تاکید و تصریح کرد.

کلیدواژه ها:

امید ، زندگی معنادار ، بخشش ، سلامت روانی