بررسی اضطرار در فقه و حقوق ایران

قاعده اضطرار یکی از قواعد فقهی است که از جنبه های عبادی مدنی و کیفری کاربرد دارد، خلاصه سخن در مورد جنبه عبادی قاعدهآن است که عمل اضطراری دارای حرمت می باشد یاخیر ؟ و چکیده سخن در مورد جنبه مدنی آن است که عمل شخص مضطر،صحیح است یا باطل و شخصمضطر مسئولیت مدنی دارد یا خیر ؟ و در جنبه کیفری هم بحث بر آن است که مضطر مسئولیت کیفریدارد یا خیر ؟ ما در اینجا جنبه کیفری،مدنی قاعده را در نظر داریم، ماده ( 55 ) قانون مجازات اسلامی ، عامل ضرورت را به عنوان یکیاز سالب مسئولیت کیفری بیان کرده است ، اما ابهامهای زیادی پیرامون آن وجود دارد ، مانند این که : رابطه ضرورت و اضطرار چیست ؟اضطرار جزء علل رافع مسئولیت کیفری است یا علل موجه جرم ؟آیا شخص مضطر ، مسئولیت مدنی دارد ؟ تفاوتهای اضطرار و اکراهچیست ؟ آیا اضطرار در حقوق کیفری همان اضطرار در فقه است ؟ ارتکاب چه جرایمی در دایره شمول اضطرار قرار می گیرد ؟ ادلهعقلی و شرعی اضطرار کدام است ؟ در این مقاله سعی شده است به سوالهای مزبور پاسخ داده شود و قاعده اضطرار در حقوق ایران وفقه اسلامی مورد بررسی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

اضطرار ، فقه ، قانون ، اکرا ، اجبار