مفهوم شناسی واژه عدالت در فقه امامیه

فقهای امامیه درباره مفهوم عدالت آرای گوناگونی ارائه داده اند. به طورکلی اختلاف آنها در این باره در دو حوزه اساسی قابل طرح است : 1. فقیهی چون شیخ انصاری مفهوم عدالت را از قبیل ملکه دانسته اند؛ در مقابل، فقهایی مانند وحید بهبهانی و مرحوم خویی، ملکه بودن عدالت را نپذیرفته و اشکالات فراوانی بر آن وارد نموده اند؛ 2. مشهور فقها، گناهان صغیره را در صورت عدم اصرار مضر عدالت نمی دانند؛ اما در مقابل، برخی از فقها همانند شیخ عبدالکریم حائری و مرحوم خویی، صغائر را به طور مطلق منافی عدالت دانسته اند؛ 3. مشهور فقهای متأخر مروت را در مفهوم عدالت شرط نموده اند؛ در مقابل، فقیهی مانند صاحب جواهر مروت را در عدالت شرط نمی دانند. در این نوشتار با بررسی دلایل مسئله از آیات، روایات و اصول و بازخوانی کلمات فقها، اثبات شده است که اولاً مفهوم عدالت از قبیل ملکه است؛ ثانیاً ارتکاب صغائر به عدالت لطمه ای نمی زند؛ ثالثاً مروت در عدالت شرط نمی باشد.

کلیدواژه ها:

مفهوم عدالت ، عدالت و ملکه ، عدالت و صغائر ، عدالت و مروت