مطالعه تطبیقی در نقض حقوق مالکیت فکری

امروزه کشورهای مختلف به منظور ترغیب افراد جامعه به تولید آثار فکری اقدام به شناسایی حقوق انحصاری برای پدیدآورندگان آن آثار نمودهاند. اعمال این حقوق بدون رضایت پدیدآورندگان یا قائممقامان آنها نقض محسوب میشود. اگر چه بنا به مصالحی در برخی موارد اعمالی از قلمرو نقض مستثنا شده که تعداد آن در حقوق مالکیت ادبی و هنری به مراتب بیشتر از حقوق مالکیت صنعتی است، اما علیالاصول ناقضین حقوق مالکیت فکری مسؤولیت مدنی دارند.این پژوهش با رویکردی تحلیلی و توصیفی به بررسی مسؤولیت مدنی ناقضین این حقوق در ایران و انگلستان پرداخته است. در این راستا زیاندیده در هر دو نظام میتواند بر اساس مبانی مسؤولیت مدنی و با اثبات ارکان تحقق آن، خسارتهای خود را در دادگاه مطالبه کند. این ارکان در حقوق مالکیت فکری اندکی متفاوت از اموال عینی است.در باب اینکه مبنای مسؤولیت مدنی ناقضین حقوق مالکیت فکری چیست؟ قوانین ایران ساکتاند. بنابراین با رجوع به عمومات قانون مدنی، قانون مسؤولیت مدنی و منابع فقهی باید قائل به تعدد این مبانی شد؛ اما درحقوق انگلستان مبنای مسؤولیت علیالاصول، تقصیر و در بعضی موارد برای عامل زیان فرض تقصیر هست و در صورت عدم اثبات تقصیر، زیاندیده میتواند بر مبنای استفاده بلاجهت بخشی از خسارتهای خود اعم از مادی و معنوی را مطالبه کند و تلازمی میان نقض حقوق مادی با خسارتهای مادی و نقض حقوق معنوی با خسارتهای معنوی وجود ندارد. در باب شیوه ی جبران خسارت قوانین ایران ساکتاند اما در قوانین انگلستان و رویه قضایی، شیوههای مختلفی از قبیل مطالبه منافع از دست رفته، تعیین رویالتی (حق امتیاز متعارف) و تعیین مبلغی پول برای جبران خسارتهای معنوی پیشبینی گردیده است و به نظر میرسد این شیوه ها در حقوق ایران حسب مورد قابل اجرا باشد

کلیدواژه ها:

مالکیت ادبی و هنری ، مالکیت صنعتی ، مسؤولیت مدنی ، نقض ، خسارت معنوی و مادی