بررسی استانداردهای مختلف مربوط به ویژگی های شیر خام از منظر پزشکی و طب سنتی

رسول اکرم (ص): بر امتم از چیزی (غذایی) به اندازه ی شیر بیم ندارم زیرا شیطان(میکرب)مابین کف شیر وپستان گاو جای دارد.(دراسه فی طب الرسول المصطفی.ج1) درطب سنتی ایران به خواص ظاهری شیر اهمیت میداده اند. از نظر قدما گوهر شیر دارای قسمت آبی، پنیری، چربی است. و باید رنگش سفید، قوامش معتدل باشد چنانکه قطره ای بر روی ناخن بگذارند نلغزد و باقیب ماند. مزاج قسمت ابی سرد و مرطوب، مزاج پنیری سرد وخشک و مزاج چربی ان معتدل با گرایش به گرمی است و هرچه ترش ترشود روبه سردی و خشکی میرود. شیر هیچگاه نباید ناشتاخورده شود (خصوصادرگرم مزاجان وخصوصادرگرم وخشکها)چون باعث غلبه خلط غالب وبیماری میگردد. دراینجا ذکر این نکته لازم است برنامه شیر مدارس یک برنامه ارزشمنداست که در مدارس انجام میگردد اما نباید دانش اموزان شیر راناشتاو خصوصا به حالت سرد بخورند بهتراست یادرکنار لیوان شیر مکملی مانند خرما داده شود یاحتما تاکید شود کودکان صبحانه میل کرده وبه مدرسه بیایند.این نکته در شهرهای کویری که مزاج انسانها بیشتر روبه گرماست حائز اهمیت است. درتحقیقی که بنده درشهرقم سال 1387 برروی دانش اموزان بدو ورود دختر ناحیه دوانجام دادم از 586دانش اموز 51/43 درصد دانش اموزان دارای مزاج گرم وخشک و 10/24 درصد دارای مزاج گرم ومرطوب بودند همچنین 20/31 درصد سردوخشک و 25/94 درصد سردومرطوب بوده اند.همینطورکه دراین تحقیق مشخص بود بیش ازنیمی ازدانش اموزان یعنی 54% مزاج گرم داشته اند وازنظرطب مزاجی افرادگرم مزاج نباید شیر را ناشتا و افراد سردمزاج نبایدان رایکباره وسرد بنوشند درغیر اینصورت بدن برایا یجاد برخی بیماریهای اخلاطی (متابولیک) دراینده مستعد میگردد پس توصیه های لازم درایندو مورد حتما باید مدنظراولیا دانش اموزان واموزش وپرورش باشد. استانداردهای شیرخام از منظر پزشکی: 1-ویژگی های حسی و فیزیکی شیر خام: الف-رنگ شیر خام باید سفید صدفی یا خامه ای و بعضی اوقات متمایل به زرد باشد.رنگ صورتی در ان علامت وجود خون و رنگ کرم مایل به زرد علامت وجود اغوز یا دوشش دیر هنگام و رنگ ابی کمرنگ علامت تقلب افزودن اب می باشد. ب-شیر خام باید طعم مزه و بوی مخصوص به خود را داشته باشد.طعم و بوهای نامطبوع می تواند حاصل از تغذیه نامناسب دام یا فعالیت میکروارگانیسم ها باشد ج-وزن مخصوص شیر باید در دمای 15 درجه سلسیوس بین 029/1 و 1/032 باشد. نقطه انجماد ان باید 507/0- تا 545/0- باشد و در مجاورت الکل اتیلیک 68 درجه حجم به حجم نباید لخته شود و باید از نظر ازمون بازدارنده رشد میکربی تست انعقاد مثبت داشته باشد.2-ویژگی های شیمیایی میکربی و بهداشتی :اسیدیته شیر خام باید 16/0– 14/0 درصد برحسب اسید لاکتیک یا 14-16 درجه درنیک باشد.PH باید در دمای 15درجه 6/6 تا 6/8 باشد.چربی شیر خام باید حداقل 2/3درصد بر اساس وزن به وزن باشد.ماده خشک بدون چربی باید 8/00 درصد وزن به وزن و. پروتئین 3-3/3 درصد وزن به وزن باشند.میزان افلاتوکسین1 M نباید از 5/0 PPB تجاوز نماید.دوشیدن شیر نگهدری و حمل ان تا کارخانه نمونه برداری و ازمون ها باید در شرایط سترون و مطابق قوانین استاندارد انجام گردد.و در شمارش میکروارگانیسم ها برای شیر خام ملاک قابل قبول کمتر از 104*3و حداکثر تا بیشینه106 می باشد.