معرفی راهکارهای ترویجی افزایش بهره‌وری آب در مزارع گندم شهرستان خاتم

شرایط اقلیمی و اراضی کشاورزی در بیشتر مناطق کشورمان به گونه‌ای است که نه تنها آب به اندازه و مقدار کافی در دسترس نیست، بلکه اراضی مستعد و قابل احیای زیادی وجود دارند که در صورت رسیدن آب به آن‌ها امکان افزایش تولید قابل توجهی وجودخواهد داشت. این پروژه باهدف بررسی راهکارهای بهبود مدیریت و مصرف بهینه آب آبیاری غرقابی در اراضی گندم انجام شد. با انتخاب چند مزرعه تحت کشت گندم در منطقه خاتم، اقدام به پیاده‌سازی برخی راهکارهای افزایش بهره‌وری آب در اراضی شور شامل تغییر روش ابیاری، انجام تسطیح مناسب، تدوین تقویم آبیاری (زمان و مقدار آبیاری)، الگوی کاشت و کوددهی شد. همزمان با پیاده‌سازی این راهکارها، اقدام به ثبت تمامی نهاده‌های مصرفی (آب، بذر، کود) در طول یک فصل کامل زراعی گردید و نهایتاً با برداشت محصول، میزان عملکرد دانه تعیین و شاخص بهره‌وری آب (نسبت بین عملکرد به آب مصرفی) محاسبه و با تیمار شاهد (زمین کشاورز) مقایسه گردید. نتایج به دست آمده نشان داد، همواره در طی فصل زراعی زمان ابیاری در روش پیشنهادی از روش مرسوم کمتر بوده است. به این ترتیب با کاهش زمان آبیاری در مقدار مصرف آب در هر نوبت آبیاری صرفه‌جویی شد (در مزارع مورد بررسی حدود 10 تا بیش از 50 درصد) شاخص بهره‌وری آب در مزارع مورد بررسی به میزان 1/30 و 9/134 درصد افزایش نشان داد در عین حال با وجودافزایش عملکرد در روش پیشنهادی، این افزایش از نظر آماری معنی‌دار نشد. روی هم رته نتیجه تأثیر مثبت پیاده‌سازی راهکارهای مدیریتی در مزارع مذکور در اوایل قدم افزایش راندمان مصرف آب و نتیجتاً کاهش قابل توجه میزان آب مصرفی بوده است. مضاف بر این‌که کاهش مصرف آب نه تنها کاهش عملکرد را به همراه نداشته بلکه باعث افزایش عملکرد دانه هرچند بصورت غیرمعنی‌دار شده است.

کلیدواژه ها:

بهره‌وری آب ، شوری ، گندم