بررسی بعضی صفات کمی و واکنش ارقام پاییزه کلزا (Brassica napus L. ) تحت شرایط تنش خشکی

به منظور بررسی اثر تنش خشکی بر بعضی صفات کمی و شاخص های ارزیابی کننده تحمل یازده رقم کلزا (Brassica napus L.)، آزمایشی در سال زراعی 83-1382 در مزرعه پژوهشی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر در ماهدشت کرج به صورت طرح کرت یک بار خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با ٤ تکرار اجراء گرد ید. کرت های اصلی آزمایش شامل دو تیمار آبیاری معمول یا آبیاری پس از ٨٠ میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A و قطع آبیاری از مرحله ساقه دهی به بعد بود . کرت های فرعی آزمایش شامل یازده رقم : Modena, Elite, ARC-4, ARC-5 ، Digger, Milena, Dexter, Olara, SYN-4, SLM046, Orient بود. نتایج این بررسی نشان داد در شرایط تنش ، ماده خشک گیاه، ارتفاع گیاه، تعداد خورجین در بوته ، تعداد شاخه فرعی در بوته ، عملکرد دانه ، عملکرد روغن دانه و وزن هزار دانه کاهش یافت . اثر آبیاری در ارتباط با صفات یاد شده اختلاف بسیار معنی داری با هم داشتند . عملکرد روغن دانه در شرایط آبیاری معمول با میانگین 2019/1 کیلوگرم در هکتار نسبت به قطع آبیاری در مرحله ساقه دهی به بعد با میانگین 1709/9 کیلوگرم در هکتار برتری داشت . در شرایط آبیاری معمول بالاترین عمل کرد روغن دانه مربوط به رقم Elite با میانگین 2245 کیلوگرم و کمترین عمل کرد روغن دانه در این شرایط مربوط به رقم Digger با میانگین ١٨٠٧ کیلوگرم در هکتار بود . اما در شرایط تنش کم آبی بیشترین عمل کرد روغن دانه مربوط به رقم Dexter با میانگین 1894 کیلوگرم در هکتار و کمترین عمل کرد روغن دانه در این شرایط مربوط به رقم Orient با میانگین ١٤٤٧ کیلوگرم در ه کتار بود . با توجه به شاخص تحمل (TOL) به نظر می رسد که رقم ARC-5 نسبت به سایر ارقام حساسیت بیشتری به تنش کم آبی دارد (1068=TOL). با توجه به این که کمترین مقدار شاخص حساسیت به تنش (SSI) متعلق به رقم Dexter بود (0/587=SSI) ، به نظر می رسد که این رقم در شرایط مختلف دارای ثبات عمل کرد بیشتری است . از طرف دیگر براساس شاخص تحمل به تنش فرناندز رقم Elite با STI=0/985 و رقم Modena, Dexter با STI به ترتیب با 0/954 و 0/942 دارای بالاترین شاخص مذبور بودند بر این اساس انتظار می رود هم در شرایط مطلوب و هم در شرایط تنش دارای عملکرد بیشتری باشن د.

کلیدواژه ها:

ارقام پاییزه کلزا ، تنش خشکی ، شاخص تحمل و شاخص حساسیت