بررسی اثرات تاریخ کاشت و رقم بر عملکرد روغن و صفات کیفی در کشت دوم ارقام آفتابگردان

آفتابگردان یکی از دانه های روغنی است که به دلیل دارا بودن ٤٥ درصد روغن با کیفیت بالا و داشتن بیش از ١٦ درصد پروتئین نقش مهمی در تغذیه جامعه دارد . حدود ١٠٠ هزار هکتار از اراضی آبی استان کرمانشاه زیر کشت گندم و جو آبی ، کلزا و سایر گیاهانی قرار دارد که برداشت آن ها از دهه سوم خرداد ماه شروع و تا اواخر تیر ماه به اتمام می رسد. با توجه به این موضوع می توان با کشت آفتابگردان در فاصله برداشت این محصولات تا کشت محصولات پاییزه یا بهاره بعدی قسمتی از روغن مورد نیاز کشور را تأمین نمود .از این رو بررسی و تعیین تاریخ کشت و رقم مناسب برای این فاصله زمانی ضروری به نظر می رسد. به همین منظور آزمایش اسپلیت پلاتی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی انجام گرفت و اثر تاریخ کاشت به عنوان فا کتور اصلی (اول تا سی ام تیرماه به فاصله ١٠ روز) و رقم به عنوان فا کتور فرعی (هیبریدهای آذرگل ، آل استار ، شفق، CMS26×R103) بر درصد و عملکرد روغن و برخی از صفات کیفی مانند درصد روغن ، درصد پروتئین و ترکیب اسیدهای چرب در چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اسلام آباد مورد بررسی قرار گرفت . تجزیه واریانس داده ها نشان داد که اثر تاریخ کاشت و رقم بر درصد روغن و پروتئین دانه در سطح اختلاف ٥ درصد معنی دار بود .اثر متقابل تاریخ کاشت و رقم در مورد صفات درصد روغن و پروتئین دانه نیز در سطح احتمال ٥ درصد معنی دار بود . علت اختلاف میان ارقام ناشی از اختلاف طول دوره سبز شدن تا گلدهی آن هاست و کاهش طول این دوره موجب کاهش درصد روغن دانه ، و افزایش درصد پروتئین دانه در تاریخ های کاشت مختلف شد. با گذر از تاریخ کاشت اول به طرف آخرین تاریخ کاشت با کاهش تدریجی دما ترکیب اسیدهای چرب نیز تحت تاثیر قرار گرفته و میزان اسید چرب لینولئیک افزایش و اسیدهای چرب اولئیک، لینولنیک، پالمیتیک و استئاریک کاهش می یابد.

کلیدواژه ها:

تاریخ کاشت ، روغن ، آفتابگردان