استفاده از فناوری ردیابی ایزوتوپ N15 در مقایسه محصول نیتروژن کود اوره، در سیستم های مختلف آبیاری، در زراعت چغندرقند

به منظور مقایسه سودمندی سیستم های مختلف آبیاری (قطره ای، بارانی و فارو ) جهت تأمین عنصر نیترو ژن و بررسی میزان انتقال آن به غده چغندرقند ، آزمایش بر روی این گیاه ، در قالب طرح بلو ک کامل تصادفی، در چهار تیمار و سه تکرار و در کرت های به ابعاد ۱۴۴ متر مربع، در مزرع ه تحقیقات کشاورزی و پزش کی هسته ای اجراء گردید . تیمارها به ترتیب عبارت از کودآبیاری قطره ای و بارانی ، آبیاری بارانی (همراه با استعمال دستی کود به خاک) و آبیاری فارو بودند . سطح کودی در تیمار های قطره ای، بارانی و فارو به ترتیب برابر با 121، 148 و 193kgN/ha در نظر گرفته شد و استعمال آن ، دو ماه قبل از برداشت محصول، قطع گردید. جهت ردیابی نیتروژن، از کود اوره نشاندار ( ۲ اتم درصد اضافه N15 ) استفاده گردید . در خصوص کنترل مدیریت آبیاری از دستگاه نوترون متر استفاده شد . محصول در آبان ماه ۱۳۸۳ برداشت و نسبت ایزوتوپی 15N/14N توسط دستگاه امیشن اسپکترومتر NOI7 تعیین گردید . نتایج در سطح ۵ درصد مؤید این مطلب بود که تیمار کودآبیاری بارانی با تولید 123/2 تن در هکتار بیشترین تولید غده را شامل بوده است . از لحاظ درصد نیترو ژن، تیمار های کودآبیاری قطره ای و بارانی مقادیر بیشتری را شامل بوده اند (هر دو به میزان 1/23 درصد ). تلفیق پارامترهای فوق ، در محصول نیترو ژن نمود یافته و بدین ترتیب در تیمار کودآبیاری بارانی ۲۱۷ کیلوگرم نیترو ژن در هکتار به غده چغندرقند انتقال یافته است . نتایج آنالیز ایزوتوپی (Ndff) روند فوق را تغییر داده و تیمار آ بیاری بارانی (همراه با استعمال دستی کود به خا ک) بیشترین داده را به خود اختصاص داده است . به بیان دیگر از هر ۱۰۰ اتم نیترو ژن که به غده گیاه چغندقند (در تیمار آبیاری بارانی ) وارد گردیده ، 24/6 اتم از کود نشاندار مشتق گردیده است و علی رغم انتظار این امر در خصوص تیمار کودآبیاری بارانی به 15/1 درصد کاهش یافته است . تلفیق فرایند فوق باعث گردیده تا از تفاوت محصول نیتروژن کود در تیمار های مختلف کاسته گردد . بیشترین بازدهی مصرف کود در تیمار کودآبیاری بارانی و به میزان 21/9 درصد ملاحظه گردیده است (که این عدد فقط مربوط به انتقال کود به غده گیاه می باشد وشامل اندام های هوایی گیاه نمی گردد). همانطوریکه ملاحظه می گردد علی رغم افزایش میزان تولید غده در تیمار کودآبیاری بارانی ، به خاطر کاهش جذب نیترو ژن کود (Ndff)، کارایی مصرف اوره پایین آمده است. علت این امر مربوط به تفاوت تقسیط کودی در تیمار های مختلف می باشد. در تیمار های کودآبیاری قطره ای و بارانی ، سطح کودی طی ۱۱ مرحله (در طی ماههای خرداد تا اواخر مرداد ) اعمال گردید . این امر در مورد تیمار آبیاری بارانی و فارو در طی ۳ مرحله صورت گرفت و در تیر ماه پایان پذیرفت . به نظر میرسد عمده اتلاف نیترو ژن در سیستم کود آبیاری بارانی در طی مرداد ماه بوده و لذا توصیه می گردد تا در زراعت چغندرقند از کاربرد کود نیترو ژنی بعد از مرداد ماه اجتناب شود.

کلیدواژه ها:

ایزوتوپ ، کود نیتروژن ، چغندرقند