دامنه سازگاری و میزان پایداری ژنوتیپ های جو در مناطق دیم نیمه گرمسیری

انتخاب نهایی رقم جهت توصیه در شرایط زارع ، مستلزم شناخت دامنه سازگاری و میزان پایداری ژنوتیپ ها ، از طریق کشت آن ها در محیط های مختلف است . درهمین راستا تعداد ١٦ رقم پیشرفته جو در سال 80-1379 در چهار ایستگاه گچساران ، کوهدشت، گرگان و مغان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تک رار ک شت گردید . عملکرد دانه ژنوتیپ ها بعنوان برآیند نهایی فعل و انفعالات متعدد فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی در هر سال از طریق تجزیه واریانس ساده مورد آزمون قرار گرفت . سپس بمنظ ور بررسی اثرات متقابل ژنوتیپ *محیط بر روی داد ه های سه ساله ایستگاه ها بطور جداگانه و جمعی ، تجزیه واریانس مر کب صورت گرفت . نتایج حاصله نشان داد که لاین شماره یک با متوسط عمل کرد سه ساله ٤١٨٢ کیلوگرم در هکتار، نسبت به شاهد ایذه با متوسط عمل کرد ٣٦٩٢ کیلوگرم در هکتار، در سطح یک درصد برتری داشته است. در بررسی میزان پایداری ژنوتیپ ها، این لاین دارای رتبه یکم با انحراف معیار رتبه نسبتًا کمی است . ضریب تغییرات درون مکانی این ژنوتیپ نیز در موقعیت برتری نسبت به یازده ژنوتیپ دیگر از جمله شاهد سازگار قرار داشته است . این لاین از تمام ژنوتیپ های مورد آزمایش زودرس تر بوده و از لحاظ تعداد روز تا ظهور خوشه و تعداد روز تا رسیدن دانه نسبت به شاهد ایذه به ترتیب ٧ و ٤ روز ، زودرس تر بوده است . میانگین ارتفاع این لاین 75/2 سانتی متر بوده که ١٠ سانتی متر کوتاه تر از شاهد بود . ژنوتیپ م ورد نظر دارای وزن هزار دانه ٤٠ گرم بوده که در مقایسه با شاهد 4/7 گرم افزایش نشان داده است. سنجش و مقایسه عملکرد دانه ارقام جو در ایستگاه های مختلف نیمه گرمسیری با شرایط نسبتًا متفاوت آب و هوایی در سه سال زراعی متوالی ، زمینه مناسبی برای شناخت دامنه سازگاری و میزان پایداری این رقم برتر در گستره دیمزارهای نیمه گرمسیری را فراهم نموده است.

کلیدواژه ها:

جو ، سازگاری ، پایداری عملکرد ، دیم نیمه گرمسیری و خشکی