اثر مدیریت بقایای برنج بر عملکرد کلزا در خاک های شالیزاری

مدیریت صحیح بقایای برنج یکی از راههای دستیابی به پتانسیل عملکرد در کلزا می باشد. این تحقیق به منظور تعیین بهترین روش مدیریت بقایا ی برنج بر عمل کرد کلزا رقم هایولا ۳۰۸ به صورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با ۳ تکرار در اراضی شالیزاری موسسه تحقیقات برنج کشور در رشت در سال های زراعی 84-1382 به مرحله اجرا درآمد . تیمار های آزمایشی شامل بقایای گیاهی در دو سطح R1:خارج نمودن بقایای برنج و R2: باقی گذاشتن بقایای برنج در مزرعه و تیمار خاک ورزی در سه سطح T1: بدون خاک ورزی، T2: حداقل خاک ورزی (یکبار روتیواتور در عمق 15-10 سانتی متر ) و T3: خاک ورزی سوم (شخم با گاوآهن برگردان دار + روتیواتور) درنظر گرفته شدند . در این آزمایش ص فات مهم زراعی از قبیل عمل کرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، شاخص برداشت، تعداد شاخه فرعی در بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، ارتفاع گیاه، ارتفاع پایین ترین شاخه کپسول دار، درصد روغن، عمل کرد روغن، وزن خشک علف ها ی هرز و برخی از خصوصیات مورفولو ژیکی مورد بررسی قرار گرفتند . نتایج حاصل از تجزیه واریانس مر کب نشان می دهند که بین تیمار های خارج نمودن بقایا و باقی گذاشتن بقایا از نظر اکثر صفات مورد بررسی تفاوت معنی داری وجود ندارد . اگر چه تیمار خارج نمودن بقایای برنج با میانگین عمل کرد ۱۹۹۰ کیلوگرم درهکتار از برتری نسبی برخودار بوده است . بین تیمار های مختلف خاک ورزی از نظر عمل کرد دانه در سطح ۱% اختلاف معنی داری وجود داشت . تیمار خاک ورزی مرسوم با میانگین عمل کرد دانه ۲۲۲۵ کیلوگرم در هکتار و تیمار خاک ورزی حداقل با میانگین عمل کرد دانه ۲۰۳۲ کیلوگرم درهکتار مشتر کا درگروه a قرار گرفته و اختلاف معنی داری با تیمار بدون خاک ورزی با میانگین عمل کرد دانه ۱۴۵۵ کیلوگرم در هکتار داشتند. تیمار بدون خاک ورزی به دلیل رشد علف ها ی هرز و تنش غرقابی از درصد سبز شدن کمتری برخوردار بود که این امر باعث عملکرد دانه کمتر آن گردید . نتایج دو ساله حاصل از این تحقیق نشان می دهد که روش حداقل خاک ورزی چه در حالت خارج نمودن بقایا و یا باقی گذاشتن آن در مزرعه به دلیل هزینه پایین، سهولت کاری، تسریع در عملیات کاشت و در نتیجه استقرار زودتر گیاه بهبود بافت خا ک و زهکشی به عنوان بهترین روش تهیه بستر بذر خصوصًا در اراضی شالیزاری با بافت سنگین تر در استان گیلان قابل توصیه می باشد. تیمار بدون خاک ورزی نیز در صورت تغذیه مناسب، مدیریت علف های هرز و استفاده از مقدار بذر بیشتر در اراضای با بافت متوسط می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

کلزا ، بقایای گیاهی ، علمیات شخم ، عملکرد دانه