مطالعه واکنش ژنوتیپ های گندم نسبت به تنش خشکی در منطقه همدان

در این آزمایش تعداد پنج رقم و لاین پیشرفته گندم مربوط به مناطق سردسیر (گاسپارد ، توس ، شهریار ، C-79-16 و C-80-10) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در ٣ تکرار به مدت دو سال زراعی (83-82 و 84-83) در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی همدان ، تحت دو شرایط آبیاری کامل و تنش (قطع آبیاری بعد از گرده افشانی ) مورد بررسی قرار گرفتند. با توجه به ضرایب همبستگی بین شاخص ها همبستگی معنی داری بین شاخص MP با عمل کرد در هر دو محیط در سطح احتمال پنج درصد مشاهده شد . در بررسی نمودار دو بعدی مشاهده شد که ژنوتیپ ها ی C-79-19 و C-80-10 در گروه A قرار می گیرند، یعنی دارای تحمل به خشکی و عمل کرد بالا در دو محیط می باشند. ژنوتیپ های C-73-20 و گاسپار د که در ناحیه B قرار گرفتند، ژنوتیپ هایی بودند که در محیط بدون تنش خشکی عملکرد بالایی تولید نمودند . بر اساس این نمودار رقم توس در گروه D قرار گرفت ، بدین ترتیب این رقم در هر دو شرایط محیطی تولید ضعیفی داشته است. بر اساس بای پلات ترسیم شده بر مبنای مولفه ها ی اصلی اول و دوم، ژنوتیپ C-79-16 در ناحیه ا ی با تولید بالا در دو شرایط محیطی و حساسیت پایین به خشکی و در مجاورت بردارهای مربوط به شاخص های مهم تحمل به خشکی GMP ،MP و STI قرار گرفت . رقم گاسپارد در ناحیه ا ی با عمل کرد پایین در شرایط تنش و حساسیت بالا به خشکی و در مجاورت شاخص های مهم حساسیت به خشکی TOL و SSI قرار گرفته است . ژنوتیپ های C-80-10 و شهریار در بین شاخص های تحمل و حساسیت به تنش واقع شده است. نتایج به دست آمده از روش ترسیمی دو بعدی و روش بای پلات برای گزینشلاین های با عمل کرد بالا و متحمل به خش کی با استفاده از شاخص ها تا حد بسیار زیادی در توافق با یکدیگر هستند.

کلیدواژه ها:

تنش خشکی ، گندم ، ژنوتیپ