اثر تاریخ کاشت بر عملکرد، اجزا عملکرد و میزان ماده مؤثره توده های اسفرزه (Plantago ovata Forsk)

به منظور بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد، اجزا عملکرد و میزان ماده مؤثره 6 توده محلی اسفرزه، آزمایشی در سال زراعی 84-83 در مزرعه چاه اناری دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان انجام گرفت . طرح آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار بود. در این مطالعه دو تاریخ کاشت پاییزه( 24 آبان، 24 آذر) با سه تاریخ کاشت بهاره( 24 اسفند، 24 فروردین و 24 اردیبهشت) به عنوان فاکتور تاریخ کاشت انتخاب شدند و توده های مشهد، بهبهان، اهواز، شیراز، اصفهان و چهار محال بختیاری در تاریخهای کاشت مذکور در کرت های مورد نظر کاشته شدند که توده فاکتور دوم برای این آزمایش بود . نتایج این بررسی نشان داد که در دو تاریخ کا شت پاییزه بوته های اسفرزه به دلیل سرمای زمستان از بین رفتند و همچنین بذور کاشته شده در تاریخ 24 اردیبهشت به دلیل درجه حرارت بالا سبز نشدند. تاریخ کاشت اثر معنیداری بر خصوصیات مورفولوژیک گیاه شامل ارتفاع بوته، طول سنبله و تعداد برگ داشت به طوری که با تأخیر در کاشت از 24 اسفند به 24 فروردین این خصوصیات از یک روند کاهشی برخوردار بودند. اثر تاریخ کاشت بر اجزا عملکرد گیاه شامل تعداد پنجه در بوته، تعداد سنبله در بوته، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه نیز معنی دار بود . در این بررسی تاریخ کاشت بر عملکرد دانه، ع ملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت تأثیر معنی داری داشت و با تأخیر کاشت از 24 اسفند به 24 فروردین عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک کاهش نشان دادند. تأثیر تاریخ کاشت بر دو خصوصیت کیفی، فاکتور تورم و نسبت فاکتور تورم به میزان موسیلاژ که دارای اهمیت زیادی در صنایع دار ویی می باشند، معنی دار بود و با تأخیر در تاریخ کاشت به ترتیب 36 و 61 درصد کاهش داشتند . اما اثر آن بر میزان موسیلاژ معنی دار نشد. تفاوت توده ها از لحاظ خصوصیات مورفولوژیک، اجزا عملکرد، عملکرد دانه، عملکرد ماده خشک، شاخص برداشت و خصوصیات کیفی معنی دار نبود تنها تفاوت توده از لحاظ تعداد برگ در بوته در سطح احتمال 95 درصد معنیدار بود. اثر متقابل توده و تاریخ کاشت نیز از لحاظ صفات مذکور معنیدار نبود. با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق میتوان گفت بهترین تاریخ کاشت برای شرایط اصفهان 24 اسفند میباشد و در بین تودههای بررسی شدهتوده مشهد بهترین توده برای منطقه اصفهان به شمار میرود.

کلیدواژه ها:

اسفرزه ، تاریخ کاشت ، توده و ماده مؤثره