ارزیابی خاک ورزی و تاریخ کاشت بر مقدار رطوبت و برخی خصوصیات خاک تحت کشت کلزا

با هدف تاثیر نوع خاک ورزی و تاریخ کاشت بر بعضی از خصوصیات ماده آلی خاک, آزمایشی دو ساله در قالب اسپلیت پلات فاکتوریل با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکر ار در سال های زراعی 82-1381 و 83-1382 در مرکز تحقیقات کشاورزی ساری واقع در استان مازندران اجرا گردید . عامل اصلی شامل نوع خاک ورزی (Tillage system) در 3 سطح ( 1- سیستم بدون خاک ورزی شامل کشت در بقایای محصول غلات، 2- سیستم خاک ورزی حداقل شامل برگرداندن بقایا با دو دیسک عمود بر هم و 3- سیستم خاک ورزی متداول شامل برگرداندن بقایا با دیسک وشخم عمیق ) که در کرت های اصلی قرارگرفتند. در کرت های فرعی ترکیب سطوح تیماری ارقام ( Pf و Hyola 401 ) و تاریخ کاشت (شامل سطوح 1 و 15 و 30 مهر ماه ) قرارداده شدند. تجزیه واریانس آزمایش به روش SAS نشان داد اثر نوع خاک ورزی بر میزان رطوبت خاک در هر دو سال آزمایش معنی دار بود. به طوری که میزان رطوبت خاک در سیستم خاک ورزی متداول کمتربوده و در خاک ورزی حداقل و بدون خاک ورزی تفاوت معنی داری دیده نشد . دلیل این امروجود کلش و پوشش محافظ و نگهدارنده در لایه سطحی خاک است. در این آزمایش میزان رطوبت خاک در سال دوم آزمایش بدلیل ریزش نزولات جوی بیشتر بود. در بین اثرهای متقابل میزان رطوبت خاک نیز در 30 مهر و بدون خاکورزی بیشتر از خاکورزی متداول و تاریخ کشت 30 مهر بود. خاک ورزی حداقل و بدون خاک ورزی دارای کربن آلی بیشتری نسبت به نوع خاک ورزی متداول بود اما بین سیستم های خاک ورزی حفاظتی تفاوت معنی داری دیده نشد. همچنین تاریخ کشت اول مهر دارای بیشترین افزایش کربن آلی خاک بود . به طور کلی نتایج تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها نشان داد اثر نوع خاک ورزی بر شاخص های خاک معنی دار بود . بنابر این مدیریت نگهداری بقایا با هدف حفظ رطوبت از عوامل مهم بهبود وضع رطوبت و خصوصیات کیفی خاک به شمار می رود.

کلیدواژه ها:

نوع خاکورزی ، کلزای پائیزه ، تاریخ کاشت ، عملکرد دانه و محتوی روغن