بررسی اثر ژن برای برخی از صفات زراعی ژنوتیپ های برنج

به منظور ارزیابی اثر ژن ها برای برخی از صفات زراعی مهم در برنج، شش تلاقی بین ارقام داخلی و خارجی برنج در سال 1381 انجام شد . در سال های 1382 و 1383 بذور نسل های اول و دوم خودگشن شده و برداشت شدند . آزمایش در سال 1384 با 25 تیمار شامل شش تلاقی متشکل از هفت والد و نسل های اول دوم و سوم آنها در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در رشتاجرا شد . صفاتی مانند ارتفاع بوته، تعدادپنجه بارور در بوته، طول خوشه، تعداد دانه های پر درخوشه و عملکرد دانه مورد بررسی و انداز ه گیری قرار گرفت . نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که میانگین مربعات نسل ها برای تمامی صفات معنی دار است ولذا امکان برآورد پارامترهای ژنتیکی از طریق تجزیه میانگین نسل ها برای همه صفات وجود داشت. نتایج نشان داد که در اکثر تلاقی ها علاوه بر اثر افزایشی و غالبیت، اثرات اپیستازی در کنترل ژنتیکی صفات ارتفاع بوته، تعداد پنجه، طول خوشه و عملکرد دانه نقش داشتند . اثر غالبیت بیشترین نقش را در کنترل این صفات داشت ولی نقش اثر افزایشی در کنترل ژنتیکی صفت تعداد دانه پر در خوشه بیشتر بود . وراثت پذیری عمومی صفات تعداد دانه پر در خوشه، تعداد پنجه بار ور و طول خوشه در اکثر تلاقی ها بیشتر از وراثت پذیری ارتفاع بوته و عملکرد دانه بود . بیشترین وراثت پذیری عمومی مربوط به صفت تعداد دانه پر در خوشه (78/08%) و کمترین وراثت پذیری مربوط به صفت ارتفاع بوته (41/12%) در تلاقی شماره دو یعنی سپید رود / علی کاظمی بوده است.

کلیدواژه ها:

برنج ، تجزیه میانگین نسل ها ، اثرات ژنی و وراثت پذیری عمومی