بررسی تنوع ژنتیکی یونجه های چند ساله (Medicago sativa L.) در استان آذربایجان شرقی

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی یونجه های چند ساله و تعیین بهترین معیار گزینش برای برنامه های اصلاحی 49 ژنوتیپ شامل ژرم پلاسم های داخلی و خارجی در قالب طرح لاتیس ساده 7 × 7 در دو تکرار در مزرعه تحقیقاتی مرکز تحقیقات کشاورزی ومنا بع طبیعی استان آذربایجان شرقی مورد بررسی قرار گرفتند . در طول فصل زراعی صفات عملکرد علوفه تر، عملکرد علوفه خشک، تعداد روز تا 50 درصد گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد سا قه، تعداد گره، سرعت رشد و نسبت برگ به ساقه مورد ارزیابی قرار گرفتند . نتایج تجزیه واریانس بر اسا س صفات مختلف نشان دهنده وجود تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ های مختلف می باشد. بیشترین مقدار ضریب تغییرات فنوتیپی برای صفت عملکرد علوفه تر و کمترین مقدار آن برای تعداد روز تا 50 درصد گلدهی برآورد شد . در بین صفات، ارتفاع بوته به دلیل برخورداری از تنوع بالا و بیشتر ین ارتباط و تاثیر بر عملکرد، مناسب ترین معیار گزینش برای برنامه های اصلاحی شناخته شد . تجزیه کلاستر بر اساس روش Ward و فاصله اقلیدسی برمبنای داده های استاندارد شده، کلیه ژنوتیپ ها ر ا در پنج کلاس گروه بندی نمود. قرار گرفتن برخی از ارقام خارجی در یک کلاس همراه با ژنوتیپ های ایرانی نشانگر عدم انطباق تنوع ژنتیکی با جغرافیایی بود . در تجزیه به مولفه های اصلی، دو مولفه اول با مجموع واریانس تراکمی نزدیک به 80 درصد شناسایی شدند . صفات عملکرد تر، ارتفاع بوته، فاصله میانگره و عملکرد خشک دارای ضریب بالا و مثبت و تعداد رو ز تا 50 درصد گلدهی و نسبت برگ به ساقه دارای ضریب بالا و منفی در مولفه اول و فاصله میانگره، تعداد گره و تعداد روز تا 50 درصد گلدهی دارای ضریب بالا و مثبت و نسبت برگ به ساقه و سرعت رشد دارای ضریب منفی و بالا در مولفه دوم بود . بنابر این از این دو مولفه می توان برای گزینش صفات موثر بر عملکرد استفاده نمود.

کلیدواژه ها:

تنوع ژنتیکی ، یونجه و تجزیه کلاستر