بررسی ترکیب پذیری و اثرات ژنی در ارقام و لاین های کنجد

موفقیت در فرایند به نژادی اساسا به فهم و اطلاع از نوع کنترل ژنتیکی صفات، ترکیب پذیری و ساختار ژنتیکی آنها بستگی دارد. این بررسی با هدف مطالعه ترکیب پذیری و اثرات ژنی در ارقام و لاین های کنجد در سال 1389 انجام شد. 42 ترکیب دورگ بدست آمده بر اساس الگوی دای آلل کامل هفت رقم شامل اولتان، داراب - 1، ورامین 2822 ، دشتستان - 2، کرج -1، PAL و TLHE به همراه والدین کشت گردید. محاسبات و تجزیه های دیالل بر اساس روش اول گریفینگ و مدل مخلوط B انجام شد. تجزیه واریانس بیانگر وجود تفاوت معنی دار بین والدین و دورگه ها در مورد تمام صفت ها است. بین اثرات GCA برای تمام صفات تفاوت معنی دار وجود داشت. اثرات SCA برای کلیه صفات باستثناء درصد روغن معنی دار بود. نتایج این پژوهش مبین سهم بالایی از اثرات افزایشی برای صفات تعداد کپسول در شاخه اصلی، ارتفاع اولین کپسول و در صد روغن بود. بنابراین برای این صفات گزینش می تواند بعنوان راهکاری برا ی افزایش صفات در نسل های بعد مورد استفاده قرار گیرد. همچنین کنترل صفات طول شاخه اصلی، طول شاخه اصلی زاینده، تعداد دانه در کپسول، وزن هزار دانه، عملکرد شاخه اصلی و عملکرد روغن به واسطه اثر غیرافزایشی ژنها بود و بر این اساس استفاده ازروش سلکسیون با موفقیت همراه نخواهد بود. در مجموع بر اساس نتایج این بررسی می توان مسیر اصلاحی برای صفات مختلف در کنجد را ترسیم نمود.

کلیدواژه ها:

کنجد ، ترکیب پذیری ، اثرات ژنی ، برنامه های اصلاحی