اثر تنش شوری روی ریشه در ژنوتیپ های مختلف سویا (Glycine max L. merr)

شوری یکی از مهمترین تنش های محیطی است که تولید محصولات زراعی را تحت تأثیر قرار می دهد. در تمام مناطقی که آبیاری برای تولید محصولات زراعی ضروری است شور شدن خاک نیز امری غیر قابل اجتناب می باشد که این پدیده به تدریج به یک مشکل عمده در مناطق خشک و نیمه خشک ایران تبدیل شده است. بنابراین جهت ادامه تولید محصولات زراعی دراین مناطق، ارقامی از محصولات مورد نیاز هستند که در شرایط آبیاری با آب شور از رشد مناسبی برخوردار بوده و آستانه کاهش عملکرد آنها بالا باشد با توجه به روند افزایشی توسعه اراضی شور و کمبود اراضی زراعی مطلوب برای کشاورزی، شناسایی گیاهان مقاوم به شوری از جمله سویا، که یکی از گیاهان مهم روغنی محسوب می شود، از اهمیت زیادی برخوردار است. بدین منظور آزمایشی به صورت فاکتوریل درقالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار درگلخانه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل شوری در 4 سطح (شامل صفر (شاهد)، 3، 6 و 8 دسی زیمنس بر متر به صورت سدیم کلرید محلول در آب و رقم (تعداد چهار ژنوتیپ) می باشد. نتایج نشان داد، اثر رقم، شوری و اثر متقابل رقم و شوری بر میزان وزن تر ریشه، وزن خشک ریشه ، طول ریشه و قطر ریشه معنی دار می باشد و با افزایش میزان شوری کاهش معنی داری در صفات فوق مشاهده شد. مقایسه میانگین اثر متقابل رقم و شوری روی وزن تر و خشک ریشه در گیاه سویا نشان داد که رقم Hill در غلظت صفر دسی زیمنس بر متر (آب معمولی) بیشترین ( به ترتیب وزن تر 2.09 گرم و وزن خشک 1.04 گرم) و رقم Ford در سطح شوری 8 دسی زیمنس بر متر کمترین میزان وزن تر و خشک ریشه (به ترتیب وزن تر 0.67 گرم و وزن خشک 0.52 گرم) را داشتند. نتایج نشان داد که رقم Dayr در غلظت صفر (آب معمولی) بیشترین (1.85 میلی متر) و رقم Ford در سطح شوری 8 دسی زیمنس بر متر کمترین (0.96 میلی متر) میزان قطر ریشه را داشتند. همچنین مقایسه میانگین روی صفت طول ریشه نشان داد که رقم Hill در غلظت صفر (آب معمولی) بیشترین ( 37 سانتی متر) و رقم Sahar در سطح شوری 8 دسی زیمنس بر متر کمترین (15.56 سانتی متر) میزان طول ریشه را داشتند. در کل رقم Hill به عنوان مقاوم ترین و رقم Ford به عنوان حساس ترین رقم به شوری از لحاظ این صفات معرفی میگردند.

کلیدواژه ها:

ریشه ، سویا ، شوری