اثر تنش شوری بر مقادیر سدیم، پتاسیم و عملکرد دانه در ارقام تجاری و بومی گندم (Triticum aestivum L.)

به منظور ارزیابی اثر تنش شوری بر عملکرد دانه و مقادیر سدیم و پتاسیم و نسبت بین آنها به عنوان معیار تحمل شوری در گندم، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در س ه سطح شوری و شانزده رقم گندم (هشت رقم بومی جنوب استان کرمان و هشت رقم تجاری) در گلخانه بخش زراعت واصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اجرا شد. بین ژنوتیپ ها و همچنین بین سطوح شوری از لحاظ عملکرد دانه، میزان یون سدیم و پتاسیم و نسبت انتخابگری K+/+Na اختلافات معنیداری مشاهده شد. ژنوتیپها از نظر شاخص متوسط عملکرد (MP)، بهره وری هندسی (GMP) و شاخص تحمل به تنش (STI) تفاوتهای معنی داری نشان دادند. همچنین عملکرد در شرایط تنش شوری، با این شاخص ها همبستگی مثبت و معنی داری داشت که نشان دهنده تناسب این شاخص ها با میزان عملکرد در شرایط تنش شوری بود. با افزایش شوری، میزان سدیم در اندام هوایی گیاه افزایش و عملکرد دانه و میزان پتاسیم و نسبت یونی Na+/+K کاهش معنیداری داشت. همبستگی مثبت و معنی داری بین شاخصهای کمی عملکرد و نسبت انتخابگری K+/+Na در شرایط تنش مشاه ده شد. نتایج بدست آمده نشان داد که علاوه بر شاخص های کمی عملکرد، مقادیر سدیم، پتاسیم و نسبت K+/+Na ملاک مناسبی برای تفکیک ژنوتیپهای حساس و متحمل به شوری در گندم نان بودند. در نتایج حاصل از این پژوهش پس از رقم متحمل کویر، ژنوتیپ بومی حوسی بالاترین میزان تحمل شوری را داشت که میتواند کاندید و انتخاب مناسبی برای برنامههای بهنژادی باشد.

کلیدواژه ها:

تنش شوری ، گندم نان ، سدیم ، پتاسیم ، نسبت انتخابگری K+/+Na