پویایی نظام آموزش و پرورش با «ابتکار محوری» به جای «اقتباس محوری»

در دنیای پررقابت و پرتلاطم امروز ، نظام تعلیم و تربیت جوامعی عقب مانده خواهد شد که نتوانند حرکت برای «تغییردادن» را با «خودباوری و استراتژی مستقل از جوامع پیشرفته تر» پیش ببرند ، و در عین حال ، پله های عبور از «اهداف اقتباسی و تقلیدی» را نیز زیر نظر گیرند. اگر چنین ناتوانائیهایی در جامعه روی دهد معنی اش این است که «نظامهای آموزشی سرمایه داران صنعتی قویتر شده ی بین المللی» مجازند با تکیه بر استراتژی «عقب نگهداشتن دیگران» بر جهان بینی و طرز تفکر تربیتی و آموزشی آن جوامع چیره شوند. در مقابل ، اگر جامعه ای به این توان برسد که «حرکت با استراتژی» را استراتژی خودش و منطبق بر اصول و ثوابت ارزشی و ایدئولوژیکی اش قرار دهد ، معنی اش این است که بجای «موضع گیری دفاعی» در برابر امواج تغییرات دائمی رقبای خارجی ، می خواهد نیروهای پرورش یافته جامعه اش آماده باشند تا با درک صحیح از چهار مقوله اساسی «خود ، خدا ، خلق و خلائق» بر این امواج سوار شده و بتوانند خود امواجی متلاطم از «تغییرات مستقل» را پدید آورند، و از این رهگذر به تحقق «مدرسه صالح» که هدف آن دستیابی متربیان به «درجات عالیه حیات طیبه» است جامه عمل بپوشانند. نظام های آموزشی تحت تأثیر تغییرات مهمی در صحنه های جهانی هستند که نقش آموزش و پرورش در تسهیل ارتباطات بین المللی و صلح جهانی را بیش از پیش پررنگ تر نموده است. موارد ذیل از آن جمله اند: جهانی شدن با تناقض های درونی آن و تأثیری که بر نظام های آموزشی داشته است ، همگرایی بیش از پیش آنها ، شکل گیری اتحادیه اروپایی و آسیایی و اثرات آن بر ساختارها و کارکردهای نظام های آموزشی کشورهای مختلف عضو ، عمیق تر شدن تناقض های درونی مفهوم «جهان سوم» و در عین حال توسعه فرهنگی آموزشی برخی از این کشورها ، تأثیرات مهم آموزش و –پرورش غیررسمی در تربیت نسل جوان ، تغییرات و تحولات سریع در فن آوری و دنیای کسب و کار و کندی تغییرات مناسب با آن در روش ها و محتواهای نظام های آموزشی ، اهمیت روزافزون توسعه مهارتها و نقش آموزش و پرورش در این خصوص و اینترنت و آموزش مجازی و .... .(نقی زاده ، 392) مقاله حاضر (که در زمره مقالات مروری به شمار می آید)، با چنین رهیافتی از موضوع و بر اساس تأکیدات و رهنمودهای عالمانه و عازمانه «سند تحول آموزش و پرورش ایران اسلامی» ، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، چرایی و چیستی فرایند «تغییرات نوآورانه» در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی کشورمان را با رویکرد تعالی بخش ، پویا و بالنده تبیین نموده و پیشنهاداتی را در جهت تحقق «مدرسه پویا و پیشتاز» در عرصه های آموزشی و تربیتی ارائه نموده است.

کلیدواژه ها:

آموزش و پرورش ، بصیرت آموزشی ، نیازسنجی آموزشی ، تغییر ، برنامه درسی