کاربرد RS و GIS در ارزیابی تغییر کاربری اراضی و تأثیر آن در تغییر نمایه نگهداشت آب (مطالعه موردی: حوزه ی آبخیز تنگ بستانک شیراز)

در این پژوهش برای ارزیابی تغییر نمایه نگهداشت آب در خاک ناشی از تغییرات کاربری اراضی از 2 نوع تصویر ماهواره ای مربوط به سنجنده P6 ماهواره IRS سال 2005 و سنجنده TM ماهوازه لندست چهارسال 1988 استفاده گردید. با مدلسازی روش SCS در محیط GIS این تغییرات برای سال های مربوطه برآورد گردید بطوری که نقشه کابری اراضی بر اساس تصاویر مذکور تهیه و از ترکیب این نقشه ها و نقشه گروه هیدرولوژیکی خاک، نقشه شماره منحنی برای بازه زمانی مورد نظر تهیه گردید و سپس با مدل سازی و نوشتن فرمول های مرتبط در GIS،مقادیر ضریب نگهداشت خاک برآورد شد. نقشه همباران حوزه آبخیز با استفاده از DEM به روش TPSS و رابطه حداکثر بارش 24 ساعته تهیه شد. بیشترین کاهش سطوح مربوط به کاربری جنگل با زیاشکوب مرتع متوسط که از 40/7 از سطح حوزه به 12/33 درصد که معادل 2267/38 هکتار از سطح حوزه می باشد و بیشترین افزایش سطوح مربوط به کاربری اراضی جنگل بازیر اشکوب مرتع ضعیف از 30/77 از سطح حوزه به 43/28% از سطح حوزه تبدیل گشته است. برای ارزیابی صحت لایه کاربری اراضی تهیه شده از آماره کاپا استفاده گردید که به ترتیب برای آی آر اس و لندست 0/83 و 0/85 محاسبه شد. نتایج این تحقیق نشان داد که بیشترین افزایش در CN در تبدیل کاربری از جنگل با زیراشکوب مرتع متوسط به جنگل با زیراشکوب مرتع ضعیف است و بیشترین مقدار کاهش در نمایه نگهداشت خاک در تبدیل این کاربری رخ داده است. نقشه های پهنه بندی نمایه نگهداشت آب در خاک نشان داد که میزان این پارامتر در طی بازه زمانی 18 سال کاهش یافته بطوری که با کاهش درصد پوشش گیاهی و نمایه نگهداشت سطحی آب در خاک، عمق رواناب بصورت نمائی افزایش نشان می دهد.

کلیدواژه ها:

، GIS ، نگهداشت سطحی خاک ، تغییر کاربری ، شماره منحنی ، تنگ بستانک