چالش های زیست محیطی پیش روی انتقال بین حوضه ای در ایران و جهان

قرار گرفتن ایران در منطقه نیمه خشک و توزیع ناهمگون زمانی- مکانی بارش و رواناب در حوضه های آبی، پراکندگی حوضه های پرآب و مناطق خشک، در کنار عواملی چون حفظ محیط زیست وضعیت خاص اکولوژیکی،حفظ الگوی فعلی پراکنش جمعیت و ایجادمنطقه ای متناسب با نیازهای توسعه، توزیع متوازن منابع آب و اجرای طرح های انتقال بین حوضه ای آن را در کشور ضروری ساختهاست. بدیهی است، از سوی دیگر به علت گستردگی مناطق تحت تاثیر و نیاز به نگرش جامع و دراز مدت برآورد منافع، هزینه ها، ریسک های انتقال آب، مسائل حقابه بران، مسائل زیست محیطی، پویایی حوضه های آبریز و مسائل سیاسی- اجتماعی، این راهبرد، چالش مهمی در برابر برنامه ریزان، مدیران و طراحان ایجاد می کند.از آنجا که اجرای چنین پروژه هایی تاثیر چشمگیری در زمینه هایاقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و فنی و اجرایی کشور دارد لذا مطالعه این اثرات بر مبنای پروژه های اجرا شده، دید دقیق تری برای تصمیم گیری در این زمینه به بخش مدیریت منابع آب کشور می دهد. در طرح های کلان انتقال آب علاوه بر بررسی اثرات اقتصادی و اجتماعی طرح ها، ارزیابی اثرات زیست محیطی این طرح ها یکی از متغییرهای مهم تصمیم گیری در خصوص اجرا یا عدماجرای این طرح هاست. مهم ترین علت تغییرات زیست محیطی را می توان تغییر در وضعیت کمی و کیفی منابع آب هر منطقه به شمار آورد که بر روی پوشش گیاهی و کیفیت خاک منطقه تاثیر گذار می باشد و این تاثیرات تغییرات اکوسیستم و زیست محیطی را به دنبال خواهد داشت لذا در این مقاله سعی شده ضمن بررسی بیان اثرات مختلف اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی برخی پروژه های اجرا شده در ایران و سایر ملل این گونه طرح ها به بیان معیارهای انتقال آب بین حوضه ای و ملاحظات ضروری برای انجام چنین پروژه هایی پرداخته شده است

کلیدواژه ها:

انتقال بین حوضه ای ، منابع آب ، چالش ها ، محیط زیست ، تغییرات اکوسیستم و زیست محیطی