نتایج فصل پنجم کاوشهای باستان شناختی در شهر تاریخی بلقیس اسفراین کهن

شهر تاریخی اسفراین معروف به شهربلقیس در فاصله سه کیلومتری جنوب غرب شهر فعلی اسفراین و شرق روستای جوشقان قرارگرفته است. شهر تاریخی بلقیس شرایط و ویژگیهای کامل یک شهر اسلامی را دارا میباشد که بالغ بر 181 هکتار وسعت و متشکل از دو بخش ارگ و شارستان است. بخش ارگ دارای وسعتی حدود 01111 متر مربع است که زمانی 92 برج در اندازههای متفاوت حفاظت از آن را به عهده داشتهاند. بخش شارستان که بیشترین آثار و بقایای معماری در این بخش قرار دارد، حدود 170 هکتار وسعت داشته که در دورههای متعدد تخریب و مرمت گردیده است. در این بخش با استناد به متون و شواهد باستان شناسی بناهای عام المنفعهای از قبیل : بازار، حمام، مسجد، رباط و... قرار داشته است که در نتیجه مطالعات باستانشناسانه دقیق، مکان و وضعیت برخی از آنان مطالعه و روشن شده و مطالعات راجع به آنها کماکان ادامه دارد. اولین فعالیتهای باستانشناسی در این مجموعه از سال 1881 آغاز و هر ساله به صورت مستمر ادامه داشته است. با توجه به فرضیاتی که در پنجمین فصل این کاوش مطرح شده بود بخش اصلی حفاری در محدوده شارستان متمرکز شد که از مهمترین نتایج آن میتوان به کشف دو بنای آب انبار، بقایای سازه آبی حمل آب و ادامه تالار یا رواق ستوندار که بخشی از آن در فصول قبلی کاوش شده اشاره کرد. نکته جالب توجه این است که آب انبارهایی که در این فصل مورد کاوش قرار گرفته هر دو بیرون از دیوار شارستان که در دوره صفویه ایجاد شده قرار داشته است. سوالات مطرح شده در این پژوهش از این قرارند:.1 چرا آب انبارها بیرون از دیوار شارستان واقع شدهاند؟.9 بقایای تالار یا رواق ستوندار متعلق به چه بنایی و چه کاربریهایی داشته است؟

کلیدواژه ها:

شهر بلقیس ، پنجمین فصل کاوش ، آب انبار ، رواق ستوندار