راهکار بهره گیری از حواس غیر بصری با هدف ایجاد سرزندگی در فضای شهری (نمونه موردی: بازار قزوین)

فضای شهری تجلی گاه حیات مدنی شهر و بستر رویدادهای اجتماعی است،سرزندگی از مهمترین خصیصه یک فضای شهری پویا و کار آمد میباشد ارتقا کیفیت و بهبود ساختار آن تاثیر بسزایی در درک مردم از محیط و فضای پیرامونی خود دارد.امروزه ایجاد فضاهای پویا و جذاب و قابل پذیرش از سوی مردم اصلی ترین دغدغه طراحان و برنامه ریزان شهری است.یکی از دلایل عدم موفقیت طرحهای شهری در تکراری بودن رویه ها(بهره گیری از حواس بصری به عنوان شاخصترین حس برای درک محیط) در ایجاد سرزندگی و دوام(افزایش تعامل و تماس افراد با محیط) در فضاهای شهری است.این در حالیست که ادراک افراد از فضا از طریق مجموعه ای از حواس بصری و غیربصری شکل میگیرد که موجب دریافت اطلاعات از محیط و برقراری ارتباط از طریق درگیر شدن با محیط،افراد وساختار فضا میشود.عدم توجه به ابعاد گسترده ادراک انسان،مهجور ماندن حواس غیربصری از میزان ارتباط افراد با فضا،پذیرش یک فضا از سوی مخاطبان و میزان سرزندگی آن میکاهد.در این نوشتار از حواس غیربصری(لامسه،شنوایی،...)به عنوان ابزاری در جهت ایجاد بستری قدرتمند با هدف درک محیط،پذیرش فضا،ایجاد تعلق به مکان از سوی شهروندان برای زندگی و حضور موثر در فضا بهره گرفته میشود.بر این اساس ابتدا به شناسایی حواس غیربصری و نمود خارجی هر یک از حواس در یک فضای شهری پرداخته میشود،سپس از طریق مشاهدات میدانی الگوهای رفتاری- عملکردی افراد(با تاکید بر ساختار سنی و جنسی،زمان و نحوه بهره برداری از فضاو...)بررسی شده و براساس مصاحبه نیمه سازمان یافته و باز(سنجش میزان ادراک حواس)موارد مورد نظر در ارتباط با حواس غیربصری که افراد در یک محیط درک کرده اند(خود اگاه یا ناخوداگاه)شناسایی میشود.با روی هم اندازی اطلاعات به دست آمده ضعفها و نارسایی های یک فضای شهری با توجه به حواس غیربصری مشخص شده و با ارایه راهکارهای مرتبط با همان حواس تلاش شده است در جهت ایجاد سرزندگی در فضا گام برداشته شود.

کلیدواژه ها:

حواس غیر بصری ، ، سرزندگی ، درکمحیط ، الگوی رفتاری ، بازارقزوین