تبیین ژئوپلیتیک بحران ناحیه ای(مطالعه موردی: جنوب شرق کشور)

برهمکُنشی قدرت و فضا، بنمایه دانش ژئوپلیتیک به شمار میرود. در این میان، کارکرد نظام سیاسی و توزیعی، نقش آفرینی نیروهای همگرا و واگرا در همبستگی ملی و پیوستگی سرزمینی، مشارکت سیاسی و...در تحولِ بن مایههای یاد شده در گسترهملی نقش بنیادی دارند. در علوم جغرافیایی، تنوع سرزمینی و فرهنگی بنیاد پیدایش ناحیه است. از این رو، کشورها به نسبت جمعیت و پهناوری از نواحی کمابیش ناهمگون تشکیل شدهاند. عواملی همانند میزان ناهمگونی، رویکرد حاکمیت در پذیرش تنوع، توانش های جمیعتی و اقتصادی، موقعیت ژئوپلیتیک نواحی مختلف کشور و نیروهای واگرا در قالب ناحیه گرایی(فرهنگی، اقتصادی و سیاسی) سر بر میآورند که به نسبت درهمتنیدگی مناسبات اجتماعی - محیطی، بحرانهای ناحیهای شکل می گیرند. کشور ایران متأثر از موقعیت(مطلق و نسبی) تنوع نواحی دارد که برخی از آن ها فعال و برخی نیز به صورت دوره ای فعال میشوند. بروز ناحیهگرایی در ایران تابعی از عناصر مقوم ملی گرایی در کشور، تأثیرپذیری نواحی از جریانهایجهانی و منطقهای و رویکرد حاکمیت در پذیرش تنوع فرهنگی بوده است. همچنین، جنوب شرق ایران در قالب استان سیستان و بلوچستان به واسطه تمایزات مذهبی و زبانی، اثرپذیری از بنیادگرایی مذهبی در شبه قاره هند، پایین بودن سطوح برخورداری، نقشآفرینی مولوی ها، همسایگی با کشورهای بحرانزده و... دست کم طی یک دهه گذشته شاهد تشدید بحران ناحیه گرایی مذهبی در قالب تروریسم ناحیهگرا بوده است. ناحیهگرایی یاد شده تابعی از کارکرد سه سطح فرایندهای فراملی(جریانهای برون مرزی)، سطح ملی و سطح ناحیهای است که هر کدام به نوعی دیگری را تقویت میکند تا زمانی کهارتباط ارگانیک سطوح یاد شده برقرار است بحران ناحیهای ماندگار خواهد بود و هزینههای انتظامی و امنیتی گستردهای در پی خواهد داشت. ما در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای و به روش توصیفی- تحلیلی در پی تبیین ابعاد ژئوپلیتیک بحران ناحیه ای در حوزه جنوب شرق کشور می باشیم.

کلیدواژه ها:

ژئوپلیتیک ، سیستان و بلوچستان ، بحران ناحیه ای ، ناحیه گرایی