شناسایی و بررسی عوامل تهدید کننده آبهای زیرزمینی دشت قزوین

حفظ کیفیت آب مستلزم تصمیم گیری مدبرانه و رفتار خردمندانه با این ماده حیاتی آب به عنوان عامل اصلی پایداری زندگی، رفاه، امنیت و نیروی محرکه توسعه اقتصادی و اجتماعی می باشد. از دیرباز دشت قزوین در زمره دشتهای معروف و حاصل خیز ایران بوده که بدلیل مرغوبیت خاک و آب و هوای مناسب در بخش کساورزی مورد توجه واقع گردیده است. همچنین بدلیل برخورداری از برخی امتیازات خدماتی از قبیل راههای دسترسی و حمل و نقل (بزرگراه، خط آهن) و نزدیکی به پایتخت مورد توجه سرمایه گذاران بخش صنعت بوده و بشدت در حال توسعه صنعتی می باشد. بگونه ای که بیش از 2200 واحد صنعتی در بیش از 8 شهرک و مجتمع صنعتی و همچنین بصورت پراکنده مستقرند. بجز تأمین بخشی از آب کشاورزی از سد طالقان، بقیه نیازهای آبی استان اعم از کشاورزی، شرب تمام شهرها و روستاها و صنایع مستق در دشت قزوین از منابع زیرزمینی تأمین می شود، بنابراین ضروری است حفاظت کیفی و کمی این منابع حیاتی بیش از هم مورد توجه مسئولان ذیربط قرار گیرد. در این مقاله سعی گردیده مهمترین عوامل تهدید کننده منابع آبهای زیرزمینی دشت قزوین شناسایی و مورد بررسی قرار گیرد. فاضلابهای شهری شهرهای استان، پسابهای صنعتی شهرکها و مجتمع های صنعتی و صنایع پراکند، جایگاههای دفع غیر اصولی زباله های شهری استان افزایش حفر چاهها و بهره برداری غیر مجاز از آبهای زیرزمینی عمده ترین این عوامل محسوب می شوند. نتایج بررسی و یافته های حاصل از آنالیز فاضلابهای خام شهری، فاضلابهای خروجی هرکهای صنعتی و واحدهای صنعتی بزرگ و شیرابه زباله حاصل از جایگاه دفن زباله شهر قزوین نشان می دهد که آلودگی های ناشی از دفع فاضلابهای خام شهری و صنعتی و شیرابه حاصل از جایگاه زباله جدی ترین تهدید کننده های کیفیت آبهای زیرزمینی منطقه هستند. با توجه به خودپالایی ضعیف آبهای زیرزمینی و پایداری آلودگی ها، فرآیند پیشگیری یکی از مهمترین مراحل مدیریت کیفی منابع آبهای زیرزمینی است. در این راستا به منظور پیشگیری می توان به ارزیابی توان آمایش سرزمین، تعیین ضوابط دقیق و علمی استقرار مناسب کاربریها، تعیین حریم کیفی و استانداردهای کیفی منابع آب اشاره نمود. بنابراین برای تحقق این هدف لازم است تا اقداماتی از قبیل شناسایی مراکز آلوده کننده احتمالی، اجرای سیستمهای جمع آوری و تصفیه فاضلابهای شهری و صنعتی، استقرار سیستمهای مدیریت زیست محیطی (EMS) در صنایع و کاربریهای دیگر صورت پذیرد.

کلیدواژه ها:

آبهای زیرزمینی ، آلودگی ، فاضلاب ، دشت قزوین