بررسی وضعیت مدیریت مواد زائد جامد در 48 شهر استان آذربایجان شرقی در سال 1380

مدیریت مواد زائد جامد شامل کلیه فعالیتهایی است که اثرات و عوارض سوء بهداشتی و زیست محیطی و زیبایی شناختی مواد زائد جامد را کاهش دهد که از دو بخش اصلی ع ناصر موظف و امور پشتیبانی تشکیل یافته است. علیرغم تصور ظاهری و سطحی برخی در مودر ساده بودن مسئله مدیریت زباله ها، وجود شهرهای انباشته از زباله، موش و مگس و سایر حشرات و جوندگان و محل های دفن زباله انباشته از ا نواع زباله های خانگی، خطرناک، ع فونی و جاری شدن شیرابه آنها و بدنبال آن آلودگی منابع آبی، آلودگی هوا و .. نشان دهنده پیچیدگی موضوع مدیریت زباله ها در جهان کنونی است. دی این پژوهش وضعیت مدیریت مواد زائد جامد در 48 شهر استان آذربایجان شرقی مورد بررسی و قرار گرفته و سعی گردیده است که نحوه مدیریت مواد زائد جامد هم از نظر وضعیت عناصر موظف (تولید- نگهداری موقت- جمع آوری- حمل و نقل- پردازی و بازیافت و دفع نهایی) و هم امور پشتیبانی در شهرهای استان مورد بررسی و تجزیه و تحلیل کامل قرار گیرد. نتایح حاصل از بررسی نشان می دهد که تقریباً در هیچیک از شهرهای استان برنامه مدونی برای مدیریت زباله ها وجود ندارد. جایگاههای موقت نگهداری زباله ها در 80% شهرها وضعیت قابل قبولی ندارند عدم پوشش کافی جمع آوری در 60% از شهرها، استفاده از وسایل نامناسب جمع آوری در 73% از شهرها، نامطلوب بودن محل های دفن زباله ها و استفاده از روشهای نامناسب دفع نهایی و در 97% شهرها و همچنین نامطلوب بودن وضعیت بهداشت و ایمنی فردی کارگران جمع آوری ک ننده زباله در 77% از شهرهای استان از نتایج بدست آمده در این بررسی می باشند. همچنین در بخش مدیریتی بررسی ها نشان می دهد که در 68% شهرهای استان مسئولیت مدیریت زباله ها را افراد دیپلم و زیر دیپلم بعهده دارند و تقریباً در هیچ یک از شهرهای استان از مشاور بهداشتی و یا زیست محیطی استفاده نمی شود. نتایج بدست آمده نشانگر وجود م شکلات فراوانی در مدیریت زباله های استان می باشد. ا ین مشکلات را بطور کلی در سه بخش مدیریتی، ساختاری و خدمت می توان دسته بندی نمود. در بخش مدیریت عدم وجود افراد با تحصیلات دانشگاهی و مرتبط با مدیریت زباله ها در راس امور عدم استفاده از مشاورین بهداشتی و زیست محیطی از مشکلات عمده می باشد که در این زمینه ارتقاء سطح علمی مسئولین مربوطه و نگرش علمی آنان به موضوع ضروری بنظر می رسد. در بخش ساختاری به علت پیچیدگی و وسعت سیستم بنظر می رسد مدیریت مواد زائد جامد در قالب معاونت خدمات شهری شهرداریها با وجود تعدد وظایف آنها بویژه در شهرهای بزرگ استان جوابگو نبوده و یک مدیریت مستقل تحت عنوان مدیریت مواد زائد جامد را همراه با اجرای طرحهای پژوهشی و ... طلب می نماید. در بخش خدمت از آنجا که عناصر موظف مدیریت زباله ها و همچنین امور پشتیبانی زنجیر وار به یکدیگر وابسته بوده و حذف و یا نادیده گرفتن هر قسمت منجر به ایجاد اختلال در کارکرد سیستم خواهد شد. متاسفانه در اغلب موارد تنها به یک یا دو قسمت از عناصر م وظف پرداخته شده و یا سایر پارامترها به فراموشی سپرده شده اند. بعنوان مثال هم اکنون یکی از مهمترین مسائل در بحث مواد زائد جامد شهری کاهش میزان زباله ها است که ایجاد یک سیستم منظم بازیافت زباله در مبداء تولید می تواند حجم زباله و عوارض و هزینه های ناشی از آن را بشدت کاهش دهد که به این موضوع کمتر پرداخته شده است.