حفاظت در برابر پرتو گیری خارجی و نقش آن در بهداشت محیط

سود جستن روز افزون بشر از منابع مولد پرتوهای یونساز ، در کلیه شاخهای دانش از چند دهه پیشین گسترش چشمگیری داشته است. کاربرد این چشمه ها، در کنار نیاز روز افزون جوامع بشری به آن ، موجب افزایش احتمال پرتوگیری کلیه افراد جامعه ، به ویژه کاربربان اینگونه پرتو ها شده است. خطاها و اشتباهات محتمل انسانی ، هنگاه به کارگیری مواد پرتوزا و بطور کلی منابع مولد پرتو ، در فعالیت های صلح آمیز ، امکان رخداد سوانح و حوادث هسته ای را افزایش می دهد. از یان رو کاملا بایسته و شایسته بود که استانداردی فراگیر و درست از حفاظت در برابر پرتوهای آسیب رسان در تمام مراحل کاربرد پرتو ها تهیه شود . این استاندارد در معاونت استاندارد فرایگیر ایمنی هسته ای کشور ، سازمان انرژی اتمی ایران تهیه شده و همواره توسط پژوهشگران و آگاهان این رشته از دانش ، به روز می شود. این چنین استانداردی ، به بررسی و پایش مناسب تابش پرتو کمک نموده ، احتمال پرتوگیری کاربران ، مردم و محیط زیست را در سطحی قابل قبول نگاه داشته و نیز احتمال رخداد سوانح و حوادث هسته ای ناشی از تابش غیر ضروری پرتوها را به حداقل می رساند. چنانچه چشمه های تابش طبیعی و مصنوعی ، تحت بررسیو پایش ویژه ای قرار نگیرند و به گونه ای نادرست استفاده شوند ، احتمال پرتوگیری ناخواسته کاربران ، مردم عادی و بطور کلی محیط زیست وجود خواهد داشت ، که به احتمال زیادبا آ سیب های جبران ناپذیری همراه خواهد بود. مواد پرتو زا ، بویژه پسمان های حاصل از فرایندهای پرتوی را نمی توان با هیچ روش شناخته شده مکانیکی و یا شیمیایی نابود کرد، تنها راه نابودی ، نگهداری ایمن آنها برای فروپاشی و تبدیل شدن به عناصر پایدار است. از این رو مدیریت مواد پرتوزا شامل کنترل و پایش ، کاهش میزان دورریزی عناصر پرتوزا و تغلیظ و تبدیل آنها به شکلی که بتوان آنهارا به شکلی که بتوان این چنین مواد را با اطمینان کافی و بدون آسیب رسانیدن به محیط زیست برای مدت های طولانی نگهداری نمود ، می گردد. مواد پرتوزا، علاوه بر آنکه از دیدگاه شیمیایی می توانند سمی باشند ، به دلیل گسیل نمودن پرتوهای یونیزه در اثر واپاشی هسته ای ، از جمله مواد آسیب زای هسته ای محسوب می گردندو با ورود مقداری از آن ، از طریق آب ، هوا و یا زنجیره غذایی به بدن انسان ، می توانند با گذشت زمان موجب بروز سرطان و یا آثار سرطان و یا آثار ناگوار ژنتیکی در نسل های بعد شوند . همچنین با توجه به نیمه عمر بلند برخی هسته های پرتوزای موجود در پسمان های پرتوزا ، لازمست در طی این مدت محیط زیست و مراکز زندگی انسان ها دور نکهداشته شوند. نیمه عمر برخی از عناصر حاصل از شکافت هسته ای به 30 سال و برخی دیگر حتی به هزاران سال می رسد. پیشگیری همواره ساده تر ، ارزان تر ، مقرون به صرفه تر و مناسب تر است. در این مقاله راه های احتمالی آلودگی محیط زیست به مواد پرتوزا وراهکارهای پیش گیری از آن و همچنین روش های مقابله و زدودن آلودگی های احتمالی محیط زیست شرح داده می شود.

کلیدواژه ها:

پرتو گیری خارجی ، سرطان ، آثار ژنتیکی