تحلیلی بر وضعیت آلاینده های هوای شهر تبریز در سال 1384

هوا یکی از اساسی ترین نیازهای فیزیولوژیک انسان و سایر موجودات زنده می باشد، به طوری که تصو ادامه حیات بدون هوا حتی برای چنددقیقه غیرممکن می باشد. براساس گزارش سال 2002 سازمان جهانی بهداشت سالانه حدود 3 میلیون نفر در جهان در اثر آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند، که از این رقم حدود 300000 نفر در فضاهای باز شهری و بقیه در فضاهای بسته اتفاق می افتد. جهت ارزیابی وضعیت آلودگی هوا در مناطق شهری معمولاً از شاخصی به نام AQI استفاده می شود که با استفاده از سنجش میزان آلاینده های معیار در هوای آزاد و مقایسه آن با استاندارد و جداول موجود به دست می آید. با استناد به اطلاعات موجود در هوای شهر تبریز دو آلاینده CO و 10PM عمدتاً در تعیین AQI به عنوان آلاینده مسئول شناخته می شوند. در ضمن با توجه گشترش روز افزون استفاده از خودروهای شخصی و نیز روند آلودگی هوای شهر تبریز در سالهای اخیر، سهم خودروها در آلودگی هوا افزای چشمگیری یافته است. با عنایت به اهمیت بهداشتی این دو آلاینده و تأثیر ثابت شده آنها در بروز بیماریهای قلبی و عروفی و بیماریهای سیستم تنفسی در این تحقیق سعی شده است تحلیلی از وضعیت و تغییرات این دو آلاینده در طول سال، فصل، ماه و نیز تغییرات روزانه و نیز علل ایجاد تغییرات و در نهایت راهکارهای پیشنهادی ارائه گردد. روش اجرا: اطلاعات به دست آمده از ایستگاههای پنجگانه پایش آلودگی هوای تبریز در طول سال 1384 جمع آوری و شاخص AQI به صورت روزانه برای هر ایستگاه و نیز برای کل شهر مورد محاسبه قرار گرفت. نیز اطلاعات فوق برای هر آلاینده و به تفکیک ماه و نیز آلاینده مورد بررسی و تجزی و تحلیل قرار گرفتند. نوع مطالعه به کار رفته توصیفی- تحلیلی بوده است. نتایج: نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد ایستگاه مستقر در فرمانداری شهرستان تبریز همواره دارای بالاترین مقادیر CO بوده و متوسط سالانه CO 8 ساعته دراین ایستگاه حدود 8ppm و ماکزیمم ماهانه آن حدود 9/5ppm و در آذرماه بوده است، و برای کل شهر میانگین مقدار آن در شش ماهه دوم سال حدود 6ppm می باشد. همچنین در طول 24 ساعت نیز دو پیک در ساعات 11 صبح و نیز 18 عصر در مورد مقادیر CO وجود داشته است. نتایج حاصل از بررسی 10PM نشان می دهد که ایستگاه حکیم نظامی در طول سال دارای بیترین مقادیر 10PM می باشد، به طوری که میانگین سالانه در حدود 92/5ppmt 3m/g و ماکزیمم مقدار آن در آذر ماه حدود 3m/g 956, 115 ppm بوده است. بحث: با توجه به نتایج به دست آمده و انجام تجزیه و تحلیلهای آماری، مشخص گردید که نیمه دوم سال به علت شرایط پایدار هوا و نیز استفاده از منابع خانگی جهت گرمایش و همچنین افزایش سفرهای درون شهری به علت فعالیت مؤسسات آموزشی، به لحاظ آلودگی هوا دارای مشکل بیشتری می باشد. همچنین در طول روز نیز ترافیک و ساخت و سازهای شهری از قبیل عملیات عمرانی شهرداری و ... سبب تشدید آلودگی هوا می گردد. با توجه به نتایج به دست آمده راهکارهایی به صورت تعریف طرح ترافیک و ایاجد محدودیت برای خودروها در محدوده مرکزی شهر، تسریع در پروژه های عمرانی شهرداری، معاینه فنی خودروها، ایجاد و گسترش فضاهای سبز و نیز آموزش شهروندان در خصوص آلودگی هوا، اثرا بهداشتی ناشی از آن و نیز فرهنگ ترافیکی پیشنهاد و ارائه می گردد.

کلیدواژه ها:

آلودگی هوا ، تبریز ، ترافیک ، 10PM ، CO