بررسی خطر آلودگی رودخانه زاینده رود از نظر نوع و میزان کود و سم مورد استفاده در شالیزارهای شهرستان لنجان اصفهان

رودخانه زاینده رود بعنوان شریان اصلی و حیاتی اصفهان از چشمه دیمه در ارتفاعات زردکوه بختیاری سرچشمه گرفته و در مسیر غرب به شرق و طی مسافت 420 کیلومتری، در 130 کیلومتری اصفهان به باتلاق گاوخونی ختم می گردد. در طول مسیر رودخانه برداشتهای مختلف جهت استفاده برای صنعت، کشاورزی و شرب صورت گرفته و پس از مصرف مقداری از آنها به صورت پساب مجدداً وارد رودخانه می گردد. یکی از منابع آلوده کننده رودخانه پسابهای کشاورزی می باشد. مساحت کل اراضی شهرستان لنجان که بطور مستقیم از آب رودخانه زاینده رود استفاده می نمایند حدود 1100 هکتار می باشد که اغلب به کشت برنج اختصاص دارد و آبهای مازاد این اراضی به رودخانه هدایت می شوند. بنابراین بطور بالقوه خطر آلودگی روخانه بواسطه انواع کود و سم مورد استفاده در این اراضی وجود دارد. به منظور بررسی اثرات کود و سم مصرفی در شالیزارهای منطقه بر کیفیت آب رودخانه تحقیقی بصورت پرسشنامه ای در شهرستان لنجان بعمل آمد در این تحقیق حدود 30 کشاورز در اراضی سنتی و یکپارچه سازی شده مورد پرسشگری قرار گرفته و ن وع و میزان کود و سم مصرفی در هر مورد به تفکیک ثبت گردیده و سپس با استانداردهای توصیه شده برای کشت برنج مقایسه گردید. این آمار نشان می دهد که اکثر موارد مصرف کود و سم از نظر نوع و میزان با دستورالعملهای اراده شده مطابقت دارد. از جمله این موارد می توان به مصرف کودهای ازته، فسفره، خاک پشم، سموم قارچ کش و علفکش در خزانه و مصرف کودهای ازته (بصورت تقسیط)، سفره و سموم قارچکش و حشره کش در زمین اصلی اشاره نمود. البته در سالهای اخیر مصرف کودهای پتاسیه و ریز مغذیها نیز توسط متخصصین پیشنهاد شده است. ملاحظه گردید که بطور موضعی برخی کشاورزان نسبت به مصرف نابجا و با بیموقع برخی کودها و سموم اقدام می نمایند. از جمله این موارد مصرف کود ازته بیش از حد مجاز آنهم عمدتاً به فرم اوره، و مصرف برخی سموم (مانند قارچکش هینوزان و حشره کش دورسبان) می باشد. در مجموع نتایج نشان می دهد عمده مصرف کود و سم در شالیزارهای شهرستان لنجان در هر دو نوع اراضی سنتی و یکپارچه سازی شده با توصیه کارشناسان مطابقت دارد. بدیهی است مصرف ا ین نوع کودها سموم با مقادیر تعیین شده برای حصول راندمان و کیفیت مطلوب ضروری است. البته بطور موضعی مواردی از سوء مصرف کود و سم دیده می شود ک ه در راستای کاهش آلودگی رودخانه و سلامت مصرف کنندگان لازم است این موارد با جدیت مد نظر کارشناسان کشاورزی و کشاورزان قرار بگیرد.