مطالعه کیفی پراکندگی الیاف آزبست در هوای شهر تبریز

مقدمه و اهمیت موضوع: از جمله آلاینده های مهم و تأثیرگذار بر سلامت در کلان شهرها، الیاف آزبستی منتشره از لنت ترمز، صفحه کلاچ و منابع دیگر می باشد که می تواند در دراز مدت اثرات جدی بر سلامت انسان از جمله ایجاد فیبروز ریوی و سرطان مزوتلیوما به دنبال داشته باشد. بررسی کیفی و شناسایی نوع الیاف و درصد آنها در نمونه های تهیه شده از هوا لازمه ارزیابی کمی و مقایسه غلظت آن با حدود مجاز است که در این تحقیق به آن پرداخته شد. مواد و روشها: در این مطالعه میدانی، ابتدا نمونه های هوا از 12 نقطه پرترافیک شهر تبریز و به روش مداوم فعال جمع آوری گردید. نمونه ها بر روی فیلتر MCE قرار گرفته در هولدر دالانی در طی مدت زمان حدود 10 ساعت جمع آوری گردیدند. به منظور آنالیز کیفی نمونه ها جهت تعیین درصد و نوع الیاف آزبستی، نمونه های آماده سازی شده توسط میکروسکوپ SEM مجهز به سیستم EDXA مورد آنالیز قرار گرفته و ساختار عنصری الیاف و مقادیر هر کدام به صورت نسب وزنی و نسبت اتمی مشخص گردید. نتایج و بحث: آنالیز کیفی نمونه های جمع آوری شده به روش SEM،. نشان داد که حدود 67% الیاف پراکنده در هوای محلهای مورد نمونه برداری، الیاف معدنی نظیر آزبست و پشم سنگ می باشند و در حدود 33% نیز به عنوان الیاف آلی شناسایی شدند. در گروه الیاف معدنی شناسایی شده، حدود 5/37% شامل الیاف آزبستی به ویژه کریزوتایل و ترمولیت می باشد (که این درصد در محدوده 25 % از کل الیاف شناسایی شده است). در بررسی کمی نمونه ها و محاسبه غلظت الیاف آزبست که جزئیات آن در مقاله منتشره شده ای بیان شده است، حتی با احتساب نسبت 25% برای الیاف آزبستی، باز محاساب حاکی از بالا بودن غلظت الیاف آزبستی منتشره در هوای شهر تبریز می باشد. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که اگرچه درصد الیاف آزبستی پراکنده درهوای شهر تبریز پایین است ولیکن با احتساب همین درصد پائین در محاسبات کمی و تعیین غلظت آزبست، باز مقادیر بدست آمده بیش از حدود مجاز محیطی مواجهه با این الیاف می باشد. لذا ضرورت اتخاذ برنامه های کنترل انتشار الیاف آزبست در هوای شهر تبریز مثل اجرای کامل قانون ممنوعیت کاربرد آزبست وجود دارد.

کلیدواژه ها:

آزبست ، آلودگی هوا ، تبریز ، آنالیز کیفی ، SEM