بررسی ساختاری مدیریت بهداشتی پس از زلزله ارسباران در جهت ترسیم مدل ساختاری مدیریت بحران موفقیت آمیز

ایران به دلایل ژئولوژیک، توپوگرافی و انسانی جزء10 کشور بلاخیز جهان به شمار می رود، تجربه ثابت می کند بهترین راه کاهش تلفات وخسارات ناشی از بلایا تقویت مدیریت بحران است. طی این مقاله،سعی شده با توجه به بازدید انجام شده از منطقه ورزقان بعد از وقوع زلزله و مشکلات موجود در آن زمان، پیشنهاداتی راهبردی برای استقرار یک مدیریت بهداشت محیط موثر پس از وقوع چنین حوادثی ارائه شود، تا در بحرانهای احتمالی آینده کمک و راهنمائی موثر باشد.منطقه ورزقان واقع در استان آذربایجان با 121 روستا، متشکل از 8149 خانوار و 33393 نفر جمعیت در تاریخ 21/5/91 در دو مرحله لرزید و این حادثه سبب وارد آمدن خسارات شدیدی به این منطقه شد. در طول چهل روز بعد از اولین زمین لرزه در ورزقان به طور متوسط روزانه 15 کارشناس بهداشت محیط در منطقه حاضر شده و در اولین اقدام پس از حادثه ورزقان اختصاصاً در امر دفن اجساد قربانیان همت گماردند به نحوی که حدود 66 مورد دفن اجساد و 73 مورد دفن لاشه حیوانات انجام شد.بعد از زلزله تاسیسات و شبکه آبرسانی شهر با تخریب بالای 70% مواجه شده بود که در حدود 1102 مورد بازدید از منابع ومخازن،m3 4/14138 مورد کلرزنی و 314 مورد از منابع نیز نمونه برداری شده و به آزمایشگاه جهت بررسی میکروبی منتقل گردید، که با پیگیری مستمرکارشناسان میزان کلر نامطلوب آب مخازن ، تانکرها وشبکه به ترتیب به 17%،10%و21% رسید.تیم تبریز 148 مورد بازدید از اماکن تهیه و توزیع مواد غذایی و 27مورد بازدید از انبار های نگهداری مواد غذایی را در کارنامه داشتند و در حدود 8/55کیلوگرم از مواد فساد شده را معدوم نمودند. میزان نظارت بر احداث سرویس های بهداشتی نیز بیش از 70% موارد بود.جهت گندزداییm2 28629سرویس های مناطق زلزله زده جمعاًkg 61/192 ماده گندزدا به صورت پودری و 3/186 به شکل مایع استفاده شد. در بلایا عوامل متعددی خطرآفرین است و در همین راستا کارشناسان بهداشت محیط در طی 45 روز یاری رسانی به مردم ورزقان به حدود 11404 نفر آموزش داده و 375 جلسه آموزشی را در زمینه مسائل بهداشتی برپا نمودند.توجه خاص به فاکتورهای بهداشت محیطی بعد از عملیات امداد ونجات، مانند هماهنگی با دهیاری و شهرداری ها جهت ساماندهی به امر جمع آوری زباله ازمهمترین نگرانیها و اولویتهای مسئولین بهداشتی بعد از وقوع بحران می باشد. در نهایت مدیریت هماهنگ با تکیه برتجارب وبرنامه ریزی مناسب سبب دستیابی به موفقیت در چنین حوادثی و پیشگیری و کنترل مشکلات متعاقب آن خواهد شد.

کلیدواژه ها:

ورزقان ، مدیریت بحران ، بهداشت محیط ، زلزله