بررسی میزان انتشار ذرات PM10 حاوی سیلیس آزاد در هوای کارگاه های سنگ بری شهر مراغه

مقدمه و اهمیت موضوع: سیلیس، ماده معدنی فراوانی است که در طبیعت به اشکال گوناگون یافت می‌شود، خطرزایی فرم بلوری آن با آلفا کوارتز (سیلیس آزاد) بیشتر از بقیه است. تماس با گرد و غبارهای حاوی سیلیس آزاد باعث آسیب‌های ریوی و در نهایت منجر به سیلیکوزیس و مرگ می‌شود. این تحقیق با هدف تعیین نوع، علظت و درصد سیلیس آزاد منتشره به شکل ذرات PM10 در هوای کارگاه‌های سنگبری مراغه و ارائه راه‌کارهای کنترلی انجام گرفت. مواد و روش ها: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی از نوع مقطعی، با استفاده از روش استاندارد 7601-NIOSH از10 کارگاه سنگبری 40 نمونه گرد وغبار قابل استنشاق تهیه شده و غلظت ذرات PM10 به روش وزن‌سنجی مشخص گردید. برای تعیین نوع سیلیس در گرد و غبار قابل استنشاق 2 نمونه حجمی تهیه شد و به روش پراش اشعه ایکس(XRD) آنالیز گردید. همچنین جهت تعیین میزان سیلیس آزاد در نمونه های جمع آوری شده، از هرکارگاه سنگبری یک نمونه به روش اسپکتروفتومتری(UV-Vis Spectrometry) آنالیز گردید. بحث: میانگین تراکم گرد و غبار قابل استنشاق حاوی سیلیس آزاد در ایستگاه‌های کاری مختلف برابر 232/2 میلی گرم بر مترمکعب می‌باشد. بیشترین مقدار مربوط به ایستگاه عملیات برش 3293/3 با انحراف معیار 54/0 و کم‌ترین مقدار مربوط به ایستگاه درب خروجی 2192/1 با انحراف معیار 27/0 می‌باشد. درصد سیلیس آزاد در کارگاه‌ها بیشترین مقدار 15/12درصد وکمترین مقدار 2/4 درصد می باشد. از آنجا که نوع و درصد سیلیس آزاد در ذرات معلق تعیین کننده غلظت مجاز مواجهه با آنهاست، نتایج نشان داد که غلظت های موجود بیش از حدود مجاز می باشند. همچنین آنالیز واریانس مقادیر بدست آمده بیانگر اختلاف معنی دار آنها بین ایستگاه های مختلف در کارگاه ها می باشد(P = 0.00). . نتیجه گیری: درصد سیلیس موجود در PM10 برای تمامی کارگاه‌ها در مقایسه با استاندارد ACGIH اختلاف معنی‌دار در سطح احتمال 01/0 درصد دارد. در کلیه کارگاهها متوسط غلظت ذرات PM10 حاوی سیلیس آزاد بیشتر از حد مجاز بوده و لذا ضروری است با به کارگیری روش‌های اقدامات کنترلی و نظارتی از تولید و انتشار بیش از حد این آلاینده ها جلوگیری شود.

کلیدواژه ها:

سیلیس آز اد ، آلودگی هوا ، مواجهه انسانی ، سنگ بری ، PM10