ارزیابی زیست محیطی اجرای طرح های هادی روستایی

طرح هادی روستایی به عنوان نخستین تلاش سازمان یافته و فراگیر ملی برای ساماندهی کالبدی روستاهای کشور، از سال 1367 تا پایان 1385 برای بیش از 16440 روستا تهیه و در بیش از 7670 روستا به اجرا درآمده است. اما به رغم تعامل غیرقابل انکار محیط طبیعی روستاها و طرح های توسعه، همچون طرح های هادی روستایی، ارزیابی قابل استنادی از اثرات اجرای طرح های هادی، بر محیط زیست سکونتگاههای روستایی کشور در دسترس نیست. این در حالی است که هر توسعه کالبدی باید در جست و جوی حفاظت از خصوصیات طبیعی و روستایی بوده و در صدد حفظ وضع موجود باشد. این عوامل در کنار مواردی همچون اثرات گسترده و رو به تزاید طرح های هادی، بر محیط زیست روستاها، ضرورت آگاهی یافتن از ابعاد زیست محیطی این طرحها را، بیش از پیش اجتناب ناپذیر ساخته است. تحقیق حاضر، در صدد است ضمن تعریف معیارهایی برای ارزیابی زیست محیطی اجرای طرح هادی روستایی، چند نمونه از طرح های اجرا شده در روستاهای کشور را مورد بررسی قرار دهد. برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز تحقیق نیز، از روش کتابخانه ای و میدانی بهره گرفته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد، عدم آشنایی مشاوران با موازین و اصول حفاظت محیط زیست، منحصر شدن طرحها به ابعاد کالبدی، عدم مشارکت روستاییان در تهیه و اجرای طرح ها و به تبع آن غفلت مشاوران از حساسیت های زیست محیطی روستاها، از مهمترین دلایل عدم موفقیت طرح ها در ارتقاء محیط زیست روستاهای کشور بوده اند. در نهایت بر اساس یافته های حاصل از مطالعات میدانی و جمع بندی نتایج، پیشنهاداتی برای بهبود طرح ها و اصلاح رویکرد آنها نسبت به برنامه ریزی زیست محیطی روستاها ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

طرح هادی روستایی ، محیط زیست ، ارزیابی زیست محیطی ، سکونتگاههای روستایی ، توسعه روستایی